Πριν από λίγες ημέρες ένα βιβλίο που ασχολείται εξ’ολοκλήρου με την ποδηλασία ήρθε να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα συγγραφικής κινητοποίησης σχετικά με το συγκεκριμένο άθλημα. Η παρουσίαση του πρώτου βιβλίου επιστημονικής προσέγγισης της ποδηλασίας με τίτλο «Η επιστήμη της ποδηλασίας» από το συγγραφέα Μπάρδη Κων/νο ολοκληρώθηκε την Κυριακή 4 Μαρτίου 2018 με τη συμβολή δυο εξεχόντων αθλητικών δημοσιογράφων, της Ζέτας Θεοδωρακοπούλου και του Νίκου Γκομώλη. Το βιβλίο αυτό ολοκληρώθηκε με επιτυχία και με την συμβολή τεσσάρων επιστημονικών συνεργατών τους Διακάκη Ελένη, Καραγκούνη Ηλιάνα, Κρομμύδα Βασίλη και Φιλιπποπούλου Μαργιάννα.

Συγγραφικός στόχος του Σπαρτιάτη πρωταθλητή ποδηλασίας Κων/νου Μπάρδη ήταν η οργάνωση σύνταξης ενός συγγράμματος που προορίζεται για μεγάλο εύρος ανθρώπων διαφορετικών γνωστικών αποθεμάτων και εμπλοκής με την ποδηλασία. Φοιτητές της αθλητικής επιστήμης που θέλουν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους σχετικά με τον ενδεδειγμένο τρόπο διαχείρισης των αθλητών και, κυρίως, των ποδηλατών, επαγγελματίες ποδηλάτες και ερασιτέχνες ποδηλάτες αποτελούν την αναγνωστική ομάδα-στόχο. Ειδικότερα, το βιβλίο παρέχει πλήθος πληροφοριών σχετικά με προπονητική διαδικασία, διατροφική υποστήριξη, εργομετρική αξιολόγηση και ψυχολογική προετοιμασία, άξονες βασικής προσέγγισης της ποδηλασίας προς ενίσχυση της σωματικής και ψυχοπνευματικής απόδοσης των ατόμων. Ο όρος «επιστήμη της ποδηλασίας» προκύπτει από την ανάγκη αποτύπωσης προσέγγισης όλων των παραμέτρων που συνίσταται να αξιολογεί τόσο ο ποδηλάτης και ο προπονητής του, όσο και το άτομο που ασχολείται ερασιτεχνικά με την ποδηλασία. Δεδομένου του πλήθους των παραγόντων που διαμορφώνουν τη βέλτιστη ποδηλατική απόδοση, η ποδηλασία μετατρέπεται εννοιολογικά σε επιστήμη που χαρακτηρίζεται από συνεχή ανανέωση των σχετικών επιστημονικών ευρημάτων. Στη συνείδηση όλων η ποδηλασία αποτελεί μια ευχάριστη αθλητική δραστηριότητα, που προάγει την αθλητική απόδοση και ενισχύει το αίσθημα ευεξίας των ατόμων που ασχολούνται τόσο επαγγελματικά, όσο και ερασιτεχνικά με το συγκεκριμένο άθλημα. Το ποδήλατο δεν αποτελεί ένα απλό μέσο μεταφοράς, αλλά και ένα μέσο συνδυαστικής κάρπωσης των θετικών εκβάσεων της σωματικής άσκησης και της προστασίας του περιβάλλοντος. Ο μαγικός συνδυασμός προαγωγής και ενδυνάμωσης της φυσικής κατάστασης, της ψυχοπνευματικής ευεξίας και της περιβαλλοντικής συνείδησης του ατόμου καθιστά την ποδηλασία ως βασική κινητήρια δύναμη αντιμετώπισης του ρυθμού της σύγχρονης καθημερινότητας. Η γεφύρωση του ρόλου ύπαρξης των ανωτέρω παραμέτρων στην προσπάθεια αύξησης της αθλητικής απόδοσης αποτέλεσε βασικό στόχο του βιβλίου.

Η επιστημονική επιμέλεια του βιβλίου αποτελεί ανεκτίμητο έργο συμβολής του Νικόλαου Γελαδά, Καθηγητή Εργοφυσιολογίας και Κοσμήτορα της Σχολής Επιστήμης, Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Καθίσταται εμφανές ότι, η αξιολόγηση του βιβλίου από ένα εγκεκριμένο μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας επικυρώνει στο μέγιστο βαθμό προσπάθειες ετών. Ο Καθηγητής προλογίζει το βιβλίο με έναν εξαιρετικά συγκινητικό πρόλογο που αποτελεί συντακτικό κόσμημα ανάδειξης όλης της συγγραφικής προσπάθειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ακόλουθο απόσπασμα: «Ένα χρήσιμο βιβλίο κατάλληλο για επαγγελματίες και νέους φοιτητές, οι οποίοι θέλουν να εντρυφήσουν στα μυστικά του συναρπαστικού αθλήματος της ποδηλασίας με τα πολλαπλά αγωνίσματα. Βασικός σκοπός σύνταξης υπήρξε η πλήρωση του υφιστάμενου βιβλιογραφικού κενού σχετικά με το άθλημα της ποδηλασίας στη χώρα μας. Οργανωμένο από τον Κωνσταντίνο Μπάρδη και γραμμένο από τον ίδιο και τους συνεργάτες του. Ζυμωμένο με τον ιδρώτα της ποδηλασίας και το μόχθο του επιστήμονα που αναζητά συνεχώς τις τρέχουσες εξελίξεις στο χώρο της έρευνας. Είμαι σίγουρος ότι θα αποτελέσει εξαιρετικό βοήθημα προαγωγής της γνώσης σχετικά με την επιστήμη της ποδηλασίας για μεγάλο χρονικό διάστημα του μέλλοντος».

Η εκδήλωση παρουσίασης ξεκίνησε με τον παρουσιαστή Νίκο Γκομώλη να αναζητά τη συνάδελφο, Ζέτα Θεοδωρακοπούλου και στη συνέχεια και οι δυο να ξεκινούν με έναν όμορφο διάλογο παρουσίασης της αναγκαιότητας ύπαρξης του παρόντος συγγράμματος. Ακολούθως, οι 4 συμμετέχοντες συγγραφείς ανέλαβαν το λόγο και ο καθένας τους παρουσίασε με το δικό του τρόπο τόσο βιώματα από τη συγγραφική πορεία του πονήματος, όσο και το σκοπό ύπαρξης της εκάστοτε ενότητας. Συνδετικός κρίκος μεταξύ των ομιλητών, οι παρουσιαστές της εκδήλωσης, οι οποίοι ανάγνωσαν αποσπάσματα από την εκάστοτε ενότητα που έχουν συμβάλει.

Μετά την ολοκλήρωση των ομιλιών των συμμετέχοντων συγγραφέων, το λόγο ανέλαβε ο εμπνευστής, συγγραφέας και βασικός οικοδεσπότης της εκδήλωσης, ο κύριος Μπάρδης Κων/νος. Όντας χρυσός Βαλκανιονίκης στο άθλημα της ορεινής ποδηλασίας και έχοντας ολοκληρώσει αρκετά έτη ακαδημαϊκών σπουδών στο χώρο της εργοφυσιολογίας και της αθλητικής διατροφής, η ομιλία του κύριου Μπάρδη αποτελεί σημείο κλειδί στην ερμηνεία της εναρκτήριας ιδέας σύνταξης του παρόντος βιβλίου, καθώς και στο βασικό σκοπό έκδοσής του. Παράλληλα, αναφέρθηκε με λεπτομέρεια στα σημεία κλειδιά σύνταξης της κάθε ενότητας, έτσι ώστε να γίνει πιο αντιληπτό στο αναγνωστικό κοινό το περιεχόμενο του βιβλίου. Την ομιλία του συγγραφέα πλαισίωσε πλούσιο φωτογραφικό υλικό από στιγμιότυπα-ορόσημα της πορείας του στο χώρο της άθλησης.

Στη συνέχεια ακολούθησαν βραβεύσεις εξεχόντων αθλητών του χώρου της ποδηλασίας, οι οποίοι έχουν διακριθεί τόσο για τις υψηλού επιπέδου αθλητικές τους επιδόσεις, όσο και για το ήθος που έχουν επιδείξει όλα αυτά τα χρόνια. Περικλής Ηλίας, Κανέλλος Κανελλόπουλος, Παπαγγελής Νίκος και Ταμουρίδης Ιωάννης υπήρξαν οι τιμώμενοι καλεσμένοι της εκδήλωσης, οι οποίοι παρέθεσαν τις σκέψεις τους σχετικά με το βιβλίο και την απήχηση που αναμένεται να έχει στον κόσμο της ποδηλασίας.

Πρώτος στο βήμα ανέβηκε ο Περικλής Ηλίας, Παγκόσμιος πρωταθλητής της ορεινής ποδηλασίας, ο οποίος ανέφερε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο αναμένεται να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα στην επιστημονική προσέγγιση του αθλήματος της ποδηλασίας. Ειδικότερα ανέφερε: «Πράγματι, πιστεύω ότι ένα βιβλιο ποδηλασίας ήταν κάτι που χρειαζόταν ο συγκεκριμένος χώρος άθλησης και είμαι σίγουρος ότι θα προσφέρει πολλά πράγματα στους αθλητές»

Η ακόλουθη βράβευση απονεμήθηκε στον Κανέλλο Κανελλόπουλο, πρωταθλητή της ποδηλασίας, ο οποίος το 1988 έκανε το ακατόρθωτο ρεκόρ Γκίνες με πτήση με πεταλοκίνητο αεροσκάφος. Στην ομιλία του, ο Κύριος Κανελλόπουλος ανέφερε ότι τα παλαιότερα χρόνια υπήρχε μεγάλος όγκος παραπληροφόρησης σχετικά με ζητήματα διαχείρισης των αναγκών που εξέφραζαν οι ποδηλάτες, ενώ τα τελευταία χρόνια υπάρχουν ολοένα και περισσότερες πηγές εξειδικευμένης πληροφόρησης σχετικά με την ποδηλασία. Για την ακρίβεια είπε: «Θυμάμαι χαρακτηριστικά έναν προπονητή της εποχής μας να λέει μην πίνετε συνέχεια νερό, γιατί θα διψάτε περισσότερο»

Στη συνέχεια, στο βήμα προσήλθε ο Παπαγγελής Νίκος, 3ος στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2017 στην Ολλανδία με τα χρώματα της Εθνικής ομάδας Paralympics. Ο Κύριος Παπαγγελής σπουδάζει στο τμήμα διαιτολογίας-διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην ομιλία που παρέθεσε ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ευχαριστώ εκ βαθέων τον Κύριο Μπάρδη για την τιμή που μου κάνει με αυτή την απονομή. Είμαι σίγουρος, πως μόλις πάω σπίτι θα ξεκινήσω τη μελέτη του βιβλίου. Έχοντας προσφάτως εισαχθεί στο τμήμα διαιτολογίας-διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, ο Κύριος Μπάρδης αποτελεί πρότυπο σημαντικής εξελικτικής πορείας στο χώρο της ποδηλασίας και της αθλητικής διατροφής και, πραγματικά, είναι έμπνευση για εμένα.».

Τέλος, τον κύκλο των βραβεύσεων έκλεισαν οι παρουσιαστές της εκδήλωσης με ανάγνωση ενός εξαίρετου χαιρετισμού του Ταμουρίδη Ιωάννη, πρώτου Έλληνα επαγγελματία ποδηλάτη στο ProTour, ο οποίος δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στην εκδήλωση, λόγω απουσίας του στο εξωτερικό. Ορισμένα αποσπάσματα από το χαιρετισμό του Κυρίου Ταμουρίδη: «Η σημερινή μέρα αποτελεί σταθμό για το άθλημα της ποδηλασίας στη χώρα μας, καθώς δίνεται η δυνατότητα σε όλους να αναζητήσουν χρήσιμες πληροφορίες μέσα από ένα αμιγώς επιστημονικό σύγγραμμα, στο οποίο παρουσιάζονται και αναλύονται ζητήματα που αφορούν το άθλημά μας. Πίσω από την συγγραφή του βιβλίου βρίσκεται ένας εξαίρετος φίλος και συναθλητής από τα παλιά, πρώην Πρωταθλητής ποδηλασίας και πλέον εξαιρετικός επιστήμονας που καταφέρνει να συνδυάσει την εμπειρική γνώση και την πολυετή θεωρητική κατάρτιση προσεγγίζοντας με επιστημονικό τρόπο θέματα που αφορούν τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης. Δυστυχώς λόγω υποχρεώσεων δεν κατάφερα να παρεβρεθώ στην παρουσίαση του βιβλίου και να τιμήσω την εξαιρετική προσπάθεια που έχει γίνει. Θα ήθελα από τη μεριά μου να συγχαρώ όλους τους παράγοντες που βοήθησαν να υλοποιηθεί αυτή η ιδέα και να τους ευχαριστήσω από τη θέση του προπονητή πλέον, για τις πολύτιμες πληροφορίες που μας μεταφέρουν μέσω αυτού. Όσο για τον προσωπικό μου φίλο Κώστα, θα ήθελα να του ευχηθώ να συνεχίσει τη σημαντική συνεισφορά του, προσφέροντας τις υπηρεσίες και τις γνώσεις του βοηθώντας στην εξέλιξη του αθλήματος της ποδηλασίας.»

Η εκδήλωση έκλεισε με το συγγραφέα και τους συνεργάτες να υπογράφουν αντίτυπα του βιβλίου στους φίλους-αναγνώστες που τίμησαν όλη αυτή τη συγγραφική προσπάθεια με την παρουσία τους.

Διάθεση βιβλίου: www.nutrilab.gr με ηλεκτρονική παραγγελία ή τηλεφωνικά στο τηλέφωνο επικοινωνίας 210 300 3535

Τα ευεργετικά οφέλη της σωματικής άσκησης είναι πάρα πολλά για την υγεία και την ευημερία του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς προάγει την εύρυθμη λειτουργία του καρδιαγγειακού και αναπνευστικού συστήματος. Ειδικότερα, η τήρηση ενός τακτικού προγράμματος σωματικής άσκησης μέτριας έντασης ενισχύει το ανοσοποιητικό και μυοσκελετικό σύστημα. Μελέτες αναφέρουν ότι, βελτίωση της φυσικής κατάσταση του ατόμου συνοδοιπορεί με μακροπρόθεσμη πρόληψη της εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων, όπως παχυσαρκία, καρδιαγγειακά και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.^1,2

Παράλληλα, η σωματική άσκηση ενισχύει τη γνωσιακή και εγκεφαλική λειτουργία, ενώ ταυτόχρονα προστατεύει το άτομο έναντι της ανάπτυξης χρόνιων νευροεκφυλιστικών νοσημάτων, όπως η νόσος Alzheimer.³ Ο ανθρώπινος εγκέφαλος διαθέτει προσαρμοστικές ικανότητες αλλαγής των δομικών και λειτουργικών του ικανοτήτων, γεγονός που ενισχύει τη δυνατότητα απόκτησης νέων μαθησιακών και εκτελεστικών δεξιοτήτων. Υποστηρίζεται ότι, η φυσική δραστηριότητα ενισχύει την προσαρμοστική ικανότητα των εγκεφαλικών κυττάρων στην ενίσχυση των ήδη υπάρχουσων νοητικών δυνατοτήτων ή στην προαγωγή της απόκτησης νέων γνωσιακών δεξιοτήτων. Ειδικότερα, ο προτεινόμενος μηχανισμός προαγωγής της νοητικής απόδοσης μέσω της σωματικής άσκησης προκύπτει μέσα από μια διαδικασία ενίσχυσης της πλαστικότητας των εγκεφαλικών κυττάρων, η οποία οδηγεί σε ενδυνάμωση των ατομικών συμπεριφορικών δυνατοτήτων προσαρμογής σε νέα εξωτερικά ερεθίσματα.⁴ Οι ενδογενείς νευροτροφίνες, όπως ο IGF-1 (Insulin-like Growth Factor 1) και ο BDNF (Brain-Derived Neurotrophic Factor) είναι πολυπεπτιδικές μεγαλομοριακές ουσίες, οι οποίες διαθέτουν νευροπροστατευτική και νευροαναγεννητική δράση, μέσω ενίσχυσης της μυελίνωσης των νευρώνων, γένεσης νέων νευρικών συνάψεων και αγγειογένεσης.⁵ Σύμφωνα με μελέτες, τα επίπεδα BDNF στο πλάσμα του αίματος φαίνεται να αυξάνονται στον ανθρώπινο οργανισμό μετά την ολοκλήρωση μιας οξείας συνεδρίας άσκησης και να επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα εντός ολίγων ωρών.^6-8 Ενώ, ορισμένες μετέπειτα μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, τα επίπεδα BDNF στον ορό μπορούν να παραμείνουν αυξημένα μετά την ολοκλήρωση μιας προπονητικής συνεδρίας αντοχής, ακόμη και, για μερικούς μήνες.^9,10

Δεδομένης της επίδρασης της άσκησης στην ενίσχυση των κυκλοφορούντων νευροτροφινών, καθίσταται εμφανής η σημαντικότητα της ωφέλιμης δράσης της σωματικής άσκησης στην υψηλού επιπέδου νευροπλαστικότητα, που χαρακτηρίζει το άτομο κατά τις δυο πρώτες δεκαετίες της ζωής του. Υποστηρίζεται ότι, τα οφέλη της σωματικής άσκησης στην ενίσχυση της νοητικής απόδοσης είναι πιο έντονα στα παιδιά και τους νεαρούς ενήλικες, σε σύγκριση με τους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.¹¹ Συνεπώς, βελτίωση της νοητικής απόδοσης των παιδιών και των εφήβων ως προς την ικανότητα αντίληψης και την απόκτηση νέων δυνατοτήτων προσαρμογής στα εξωγενή ερεθίσματα, αποτελεί βασικό παράγοντα ενίσχυσης της ακαδημαϊκής απόδοσής τους.

Πιο συγκεκριμένα, πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη παρέμβασης¹², συνέκρινε την επίδραση οξείας συνεδρίας άσκησης στην απόδοση των εκτελεστικών λειτουργιών με την αντίστοιχη επίδραση συνδυασμένης πνευματικής και σωματικής άσκησης σε 29 νεαρούς ενήλικες (μέσης ηλικίας 23 ετών) και 29 ηλικιωμένους (μέσης ηλικίας 71 ετών). Οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν μια συνεδρία μέτριας έντασης άσκησης (60% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας) σε κυκλοεργόμετρο, διάρκειας 20 λεπτών. Πιο συγκεκριμένα, οι μισοί συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν την άσκησή τους σε ένα διαδραστικό πλαίσιο εικονικής πραγματικότητας με ελάχιστη έως μηδενική ανάγκη πνευματικής εγρήγορσης, ενώ οι υπόλοιποι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν την ίδια άσκηση στο κυκλοεργόμετρο, παίζοντας ένα βιντεοπαιχνίδι, το οποίο απαιτούσε υψηλό επίπεδο πνευματικής εγρήγορσης. Αναφορικά με τα αποτελέσματα της μελέτης, παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική μείωση του χρόνου αντίδρασης των συμμετεχόντων, κατά 16,51 χιλιοστά του δευτερολέπτου, μετά την ολοκλήρωση της άσκησης, σε σύγκριση με το χρόνο αντίδρασης των συμμετεχόντων πριν την άσκηση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε το γεγονός ότι, ο χρόνος αντίδρασης μειώθηκε, κατά 11%, περισσότερο στους ηλικιωμένους συμμετέχοντες, σε σύγκριση με τους νεαρούς συμμετέχοντες (Διάγραμμα 1).

Από την άλλη πλευρά, άλλη μελέτη¹³, που διεξήχθει σε άτομα διαφόρων ηλικιών (20-60 ετών), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, η θετική συσχέτιση μεταξύ σωματικής άσκησης και βελτίωσης της νοητικής απόδοσης ήταν σημαντικά πιο ισχυρή στην ομάδα των νεαρών ατόμων. Παρόλα αυτά, βασικό συμπέρασμα της μελέτης αποτέλεσε το γεγονός ότι, οι ενήλικες με υψηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας είχαν σημαντικά υψηλότερα σκορ στα τεστ γνωστικής λειτουργίας, όφελος το οποίο διατηρήθηκε με πάροδο των ετών. Επομένως, η τήρηση συστηματικής φυσικής δραστηριότητας καθ’όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του ρυθμού έκπτωσης της μνήμης και άλλων γνωστικών λειτουργιών κατά την τρίτη ηλικία. Σε παρόμοια αποτελέσματα κατέληξε παλαιότερη μετα-ανάλυση 44 μελετών (Sibley and Etnier 2003), η οποία ανέδειξε την ύπαρξη στατιστικά σημαντικής θετικής συσχέτισης μεταξύ της σωματικής δραστηριότητας και της νοητικής απόδοσης των ατόμων. Ειδικότερα, το σύνολο των ανασκοπούμενων μελετών της συγκεκριμένης μετα-ανάλυσης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, τόσο η συστηματική φυσική δραστηριότητα, όσο και μεμονομένες συνεδρίες άσκησης μπορούν να ενισχύσουν το επίπεδο πνευματικής εγρήγορσης και συντονισμού των νοητικών διεργασιών των παιδιών και των εφήβων.

Άλλη μελέτη παρέμβασης¹⁵ διεξήχθει με σκοπό την εκτίμηση της επίδρασης μιας οξείας συνεδρίας άσκησης στην απόκριση της εγκεφαλικής λειτουργίας των συμμετεχόντων, μέσω ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, καθώς και στη συμπεριφορική απόδοση των εφήβων. Δείγμα της μελέτης αποτέλεσαν 30 έφηβοι (μέσης ηλικίας 14 ετών), εκ των οποίων οι 15 χαρακτηρίστηκαν ως υψηλού επιπέδου φυσικής δραστηριότητας, ενώ οι υπόλοιποι 15 ως χαμηλού επιπέδου φυσικής δραστηριότητας. Οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν μια συνεδρία άσκησης διάρκειας 20 λεπτών, την οποία ακολουθούσε μια συνεδρία ανάπαυσης ίσης διάρκειας. Κατά τη διάρκεια των 2 συνεδριών οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν μια ταινία και στη συνέχεια υποβλήθηκαν σε ένα τεστ ερωτήσεων σχετικών με το περιεχόμενο παρακολούθησης, έτσι ώστε να αξιολογηθεί το εύρος των νοητικών τους λειτουργιών. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, τόσο συστηματικά υψηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, όσο και μεμονομένες συνεδρίες άσκησης μπορούν να βελτιώσουν τη νοητική απόδοση των εφήβων, μέσω ενίσχυσης των ικανοτήτων εστιασμένης αντίληψης. Ειδικότερα, παρατηρήθηκε ότι, οι συμμετέχοντες με υψηλό επίπεδο φυσικής δραστηριότητας είχαν σημαντικά υψηλότερο χρόνο αντίδρασης έναντι εξωτερικών ερεθισμάτων κατά τη διάρκεια της άσκησης, σε σύγκριση με την περίοδο ανάπαυσης (Εικόνα 1, Διάγραμμα Α). Ακόμη, οι συμμετέχοντες με χαμηλό επίπεδο φυσικής δραστηριότητας εμφάνισαν υψηλότερο ρυθμό λανθασμένων απαντήσεων, σε σύγκριση με τους εφήβους υψηλής φυσικής δραστηριότητας κατά την περίοδο ανάπαυσης (Εικόνα 1, Διάγραμμα Β).

Αναφορικά με την επίδραση της άσκησης στην ακαδημαϊκή επίδοση των παιδιών και των εφήβων, αρκετές μελέτες^16-19 δείχνουν ότι η ένταξη ενός συστηματικού εβδομαδιαίου προγράμματος φυσικής δραστηριότητας στα σχολεία, ως τμήμα του προγράμματος σπουδών, οδηγεί σε βελτίωση της ακαδημαϊκής επίδοσης των μαθητών. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά που συμμετείχαν σε επιπρόσθετα προγράμματα φυσικής δραστηριότητας (άσκηση μέτριας έντασης διάρκειας 45 λεπτών x 3-4 φορές/εβδ), πέραν του τυπικού μαθήματος της φυσικής αγωγής, σημείωσαν σημαντικά υψηλότερη επίδοση σε τεστ ορθογραφίας και επίλυσης μαθηματικών ασκήσεων, σε σύγκριση με τα παιδιά που τηρούσαν μεμονωμένα το πρόγραμμα φυσικής δραστηριότητας του σχολείου (άσκηση μέτριας έντασης διάρκειας 45 λεπτών x 1-2 φορές/εβδ).

Η κινητοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και η ταυτόχρονη μεγιστοποίηση της έκκρισης κατεχολαμινών αμέσως μετά την άσκηση σχετίζεται με ενίσχυση της νοητικής απόδοσης των ασκούμενων ως προς τη βελτίωση της ικανότητας λήψης αποφάσεων. Τα συγκεκριμένα οφέλη, όμως, φαίνεται πως ενισχύονται ακόμη περισσότερο από την επαρκή πρόσληψη υδατανθράκων και υγρών, ενώ δεν επηρεάζονται σημαντικά από το επίπεδο φυσικής κατάστασης του ατόμου.²⁰

Επομένως, το μέγεθος της ωφέλιμης επίδρασης της σωματικής άσκησης στη νοητική απόδοση και την ακαδημαϊκή επίδοση των ατόμων, ενδεχομένως, τροποποιείται από ένα σύνολο παραγόντων που περιλαμβάνει τη συστηματικότητα διεξαγωγής σωματικής άσκησης, το επίπεδο φυσικής κατάστασης, το τηρούμενο διαιτολόγιο του ατόμου, καθώς, και τα επίπεδα υδάτωσης. Συνοψίζοντας, λοιπόν, η σωματική άσκηση και, κυρίως, η εβδομαδιαία ένταξη συστηματικής φυσικής δραστηριότητας μέτριας έντασης μπορεί να ενισχύσει τη νοητική απόδοση των ατόμων και, κατ’επέκτασην να βελτιώσει τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις.

1. Schuler, G., Adams, V. and Goto, Y., 2013. Role of exercise in the prevention of cardiovascular disease: results, mechanisms, and new perspectives. European heart journal, 34(24), pp.1790-1799.
2. Dunkley, A.J., Bodicoat, D.H., Greaves, C.J., Russell, C., Yates, T., Davies, M.J. and Khunti, K., 2014. Diabetes prevention in the real world: effectiveness of pragmatic lifestyle interventions for the prevention of type 2 diabetes and of the impact of adherence to guideline recommendations: a systematic review and meta-analysis. Diabetes care, 37(4), pp.922-933.
3. Kramer, A.F. and Erickson, K.I., 2007. Capitalizing on cortical plasticity: influence of physical activity on cognition and brain function. Trends in cognitive sciences, 11(8), pp.342-348.
4. Hötting, K. and Röder, B., 2013. Beneficial effects of physical exercise on neuroplasticity and cognition. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 37(9), pp.2243-2257.
5. Vaynman, S. and Gomez‐Pinilla, F., 2006. Revenge of the “sit”: how lifestyle impacts neuronal and cognitive health through molecular systems that interface energy metabolism with neuronal plasticity. Journal of neuroscience research, 84(4), pp.699-715.
6. Gold, S.M., Schulz, K.H., Hartmann, S., Mladek, M., Lang, U.E., Hellweg, R., Reer, R., Braumann, K.M. and Heesen, C., 2003. Basal serum levels and reactivity of nerve growth factor and brain-derived neurotrophic factor to standardized acute exercise in multiple sclerosis and controls. Journal of neuroimmunology, 138(1), pp.99-105.
7. Winter, B., Breitenstein, C., Mooren, F.C., Voelker, K., Fobker, M., Lechtermann, A., Krueger, K., Fromme, A., Korsukewitz, C., Floel, A. and Knecht, S., 2007. High impact running improves learning. Neurobiology of learning and memory, 87(4), pp.597-609.
8. Knaepen, K., Goekint, M., Heyman, E.M. and Meeusen, R., 2010. Neuroplasticity-exercise-induced response of peripheral brain-derived neurotrophic factor. Sports medicine, 40(9), pp.765-801.
9. Seifert, T., Brassard, P., Wissenberg, M., Rasmussen, P., Nordby, P., Stallknecht, B., Adser, H., Jakobsen, A.H., Pilegaard, H., Nielsen, H.B. and Secher, N.H., 2009. Endurance training enhances BDNF release from the human brain. American Journal of Physiology-Regulatory, Integrative and Comparative Physiology, 298(2), pp.R372-R377.
10. Zoladz, J.A., Pilc, A., Majerczak, J., Grandys, M., Zapart-Bukowska, J. and Duda, K., 2008. Endurance training increases plasma brain-derived neurotrophic factor concentration in young healthy men. J Physiol Pharmacol, 59(Suppl 7), pp.119-132.
11. Hillman, C.H., Castelli, D.M. and Buck, S.M., 2005. Aerobic fitness and neurocognitive function in healthy preadolescent children. Medicine & science in sports & exercise, 37(11), pp.1967-1974.
12. Dimitrova, J., Hogan, M., Khader, P., O’Hora, D., Kilmartin, L., Walsh, J.C., Roche, R. and Anderson-Hanley, C., 2017. Comparing the effects of an acute bout of physical exercise with an acute bout of interactive mental and physical exercise on electrophysiology and executive functioning in younger and older adults. Aging clinical and experimental research, 29(5), pp.959-967.
13. Bielak, A.A., Cherbuin, N., Bunce, D. and Anstey, K.J., 2014. Preserved differentiation between physical activity and cognitive performance across young, middle, and older adulthood over 8 years. Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 69(4), pp.523-532.
14. Sibley, B.A. and Etnier, J.L., 2003. The relationship between physical activity and cognition in children: a meta-analysis. Pediatric exercise science, 15(3), pp.243-256.
15. Hogan, M., Kiefer, M., Kubesch, S., Collins, P., Kilmartin, L. and Brosnan, M., 2013. The interactive effects of physical fitness and acute aerobic exercise on electrophysiological coherence and cognitive performance in adolescents. Experimental brain research, 229(1), pp.85-96.
16. Pontifex, M.B., Saliba, B.J., Raine, L.B., Picchietti, D.L. and Hillman, C.H., 2013. Exercise improves behavioral, neurocognitive, and scholastic performance in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. The Journal of pediatrics, 162(3), pp.543-551.
17. Reed, J.A., Einstein, G., Hahn, E., Hooker, S.P., Gross, V.P. and Kravitz, J., 2010. Examining the impact of integrating physical activity on fluid intelligence and academic performance in an elementary school setting: a preliminary investigation. Journal of Physical Activity and Health, 7(3), pp.343-351.
18. Ericsson, I. and Karlsson, M.K., 2014. Motor skills and school performance in children with daily physical education in school–a 9‐year intervention study. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 24(2), pp.273-278.
19. Ardoy, D.N., Fernández‐Rodríguez, J.M., Jiménez‐Pavón, D., Castillo, R., Ruiz, J.R. and Ortega, F.B., 2014. A Physical Education trial improves adolescents' cognitive performance and academic achievement: the EDUFIT study. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 24(1). Brisswalter, J., Collardeau, M. and René, A., 2002. Effects of acute physical exercise characteristics on cognitive performance. Sports medicine, 32(9), pp.555-566.

Η Επιστημονική ομάδα Νutrilab
Δρ. Mπάρδης Κων/νος – Επιστημονικός Υπεύθυνος Nutrilab – Διδάκτωρ Eπιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου - Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Αρκάνσας των ΗΠΑ – Human Performance Lab
Καραγκούνη Ηλιάνα – Διαιτολόγος Queen Margaret University of Edinburgh, RN, MSc Κλινικής Διατροφής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών, PhD(c)

Τα Χριστούγεννα θεωρούνται η πιο γλυκιά εποχή του χρόνου. Ξεχωρίζουν για την λαμπερή και ζεστή ατμόσφαιρά τους και τις εορταστικές τους εκδηλώσεις. Ταυτόχρονα είναι από εκείνες τις γιορτές του χρόνου, οι οποίες συνοδεύονται από ποικιλία εθίμων σε όλες τις περιοχές της χώρας μας. Παραδοσιακό έθιμο των εορτών αποτελεί η παρασκευή ιδιαίτερων γλυκισμάτων. Ως εκ τούτου, όλα τα σπίτια τις ημέρες των εορτών είναι σίγουρο πως θα έχουν, εάν όχι, ποικιλία εδεσμάτων, τουλάχιστον κάτι «για το καλό». Αυτό σημαίνει ότι, σχεδόν, όλοι μας θα γίνουμε «εν μέρει» περισσότερο ευάλωτοι στους γιορτινούς γλυκούς πειρασμούς.

Παρόλα αυτά, με σωστές επιλογές και κατάλληλους χειρισμούς υπάρχει τρόπος, έτσι ώστε να μην προβούμε σε υπερβολές, οι οποίες οδηγούν σε αύξηση του σωματικού βάρους κατά την εορταστική περίοδο.

Ακολούθως, σας παραθέτουμε συνοπτική θρεπτική ανάλυση ορισμένων εκ των δημοφιλέστερων Χριστουγεννιάτικων γλυκισμάτων, έτσι ώστε να γίνει περισσότερο εύκολη η επιλογή του κατάλληλου γλυκίσματος προς μείωση της πιθανότητας αύξησης του σωματικού βάρους, λόγω λανθασμένης εκτίμησης της ενεργειακής αξίας του εδέσματος και, συνεπώς, υπερβολική ενεργειακή πρόσληψη.

Μελομακάρονα

Το γλύκισμα αυτό είναι νηστίσιμο καθώς, δεν περιέχει προϊόντα ζωϊκής προέλευσης, ενώ ταυτόχρονα είναι πτωχό σε κορεσμένα και πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στις περισσότερες συνταγές περιλαμβάνουν νερό, ζάχαρη, μέλι, στικ κανέλας, γαρίφαλα, πορτοκάλι, σπορέλαιο, ελαιόλαδο, μοσχοκάρυδο, σόδα, αλεύρι, σιμιγδάλι. Παρόλα αυτά, η ποικιλομορφία της αναλογίας των προστιθέμενων υλικών οδηγεί σε μια αντίστοιχη ποικιλομορφία του εύρους ενεργειακής απόδοσης μιας μερίδας μελομακάρονων. Εάν αναλογιστούμε ότι, 1 κ.σ. ελαιόλαδο ή σπορέλαιο αποδίδει 135 θερμίδες, μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε ότι, μια συνταγή με 2-3 κ.σ. περισσότερο ελαιόλαδο θα αποδώσει περισσότερη ενέργεια ανά μερίδα τροφίμου. Επομένως, το ενεργειακό εύρος μιας μερίδας μελομακάρονων (κομμάτι των 30-35 γραμμαρίων) υπολογίζεται σε 120-200 θερμίδες. Ενδεικτικά, η μέση θρεπτική αξία των μελομακάρονων, ανά μερίδα 30 γραμμαρίων, παρατίθεται στον Πίνακα 1.

Πίνακας 1. Μέση θρεπτική αξία μελομακάρονων (μερίδα: κομμάτι 30 γραμμαρίων)

Κουραμπιέδες

Οφείλουν την ιδιαίτερη υφή και το πλούσιο άρωμά τους στο φρέσκο βούτυρο που περιέχουν σε μεγάλη ποσότητα. Τα βασικά συστατικά τους περιλαμβάνουν αλεύρι, βούτυρο, ζάχαρη, αμύγδαλα, βανίλιες, ανθόνερο και πικραμύγδαλο. Παρόλα αυτά, η ποικιλομορφία της αναλογίας των προστιθέμενων υλικών οδηγεί σε μια αντίστοιχη ποικιλομορφία του εύρους ενεργειακής απόδοσης μιας μερίδας μελομακάρονων. Εάν αναλογιστούμε ότι, 1 κ.σ. βούτυρο αποδίδει 135 θερμίδες, μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε ότι, μια συνταγή με 2-3 κ.σ. περισσότερο βούτυρο θα αποδώσει περισσότερη ενέργεια ανά μερίδα τροφίμου. Επομένως, το ενεργειακό εύρος μιας μερίδας κουραμπιέδων (κομμάτι των 30-35 γραμμαρίων) υπολογίζεται σε 140-220 θερμίδες. Η μέση θρεπτική αξία των κουραμπιέδων, ανά μερίδα 30 γραμμαρίων, παρατίθεται στον Πίνακα 2.

Πίνακας 2. Μέση θρεπτική αξία κουραμπιέδων (μερίδα: κομμάτι 30 γραμμαρίων)

Δίπλες

Οι δίπλες είναι ένα γλύκισμα, το οποίο χαρακτηρίζεται από υψηλή ενεργειακή πυκνότητα. Γεγονός, που οφείλεται στα τηγανισμένα φύλλα ζύμης, τα οποία είναι βουτηγμένα σε σιρόπι, με αποτέλεσμα να αποτελεί μια επιλογή αρκετά πλούσια σε λιπαρά και απλά σάκχαρα. Τα συστατικά τους περιλαμβάνουν αλεύρι, αυγά, αλάτι, ελαιόλαδο, ζάχαρη, νερό, λεμόνι, κανέλα, μέλι και καρύδια. Δεδομένης της πληθώρας των συνταγών και της διαφορετικής αναλογίας προστιθέμενων υλικών, η μέση θρεπτική αξία μιας δίπλας (μερίδα: κομμάτι 25*15 εκ.) παρατίθεται στον Πίνακα 3.

Πίνακας 3. Μέση θρεπτική αξία μιας δίπλας (μερίδα: κομμάτι 25*15 εκ.)

Βασιλόπιτα

Αποτελεί βασικό επιδόρπιο του Πρωτοχρονιάτικου ρεβεγιόν ή το πρώτο πρωινό γεύμα του χρόνου, καθώς με την αλλαγή της χρονιάς το έθιμο προστάζει την κοπή της πίτας, έτσι ώστε να βρεθεί ο τυχερός του νέου έτους. Τα βασικά συστατικά (αν και στο συγκεκριμένο γλύκισμα υπάρχουν πολλές παραλλαγές) περιλαμβάνουν: βούτυρο, ζάχαρη, αλέυρι, πορτοκάλι, βανίλια, αυγά, γάλα και άλλα αρωματικά. Δεδομένης της πληθώρας των συνταγών και της διαφορετικής αναλογίας προστιθέμενων υλικών, η μέση θρεπτική αξία της βασιλόπιτας, ανά μερίδα 100 γραμμαρίων, παρατίθεται στον Πίνακα 4.

Πίνακας 4. Μέση θρεπτική αξία βασιλόπιτας (μερίδα: κομμάτι 100 γραμμαρίων)

Βάσει των προαναφερόμενων πληροφοριών, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η πλειονότητα των Χριστουγεννιάτικων γλυκισμάτων, σε ισάξιες μερίδες, διαθέτουν την ίδια, περίπου, ενεργειακή πυκνότητα. Παρόλα αυτά, τα μελομακάρονα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως μια περισσότερο υγιεινή επιλογή, συγκριτικά με τα λοιπά, καθώς έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά. Στον αντίποδα, η βασιλόπιτα αποτελεί το πλέον ενεργειακά πυκνό γλύκισμα των Χριστουγέννων, καθώς συνιστά μια εναλλακτική εκδοχή παρασκευής κέικ, το οποίο είναι περισσότερο ενεργειακά πυκνό σε σχέση με το σύνηθες. Επομένως, η προτίμηση της κατανάλωσης 1 μερίδας μελομακάρονων, έναντι της κατανάλωσης των λοιπών εορταστικών γλυκισμάτων θα μπορούσε να αποτελέσει μια καλή στρατηγική διατήρησης ανέπαφου του σωματικού βάρους, χωρίς ταυτόχρονη στέρηση των γλυκισμάτων, ιδιαίτερα κατά τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Παρόλα αυτά, δεν συστήνεται ο αποκλεισμός των άλλων εορταστικών γλυκισμάτων, αλλά η κατανάλωση γλυκών σε λογικές ποσότητες. Για παράδειγμα, ένα μελομακάρονο θα μπορούσε να αποτελέσει το απογευματινό γεύμα, το οποίο αντικαθιστά το σύνηθες σνακ σας. Ενώ, στην περίπτωση της βασιλόπιτας, προτείνεται η κατανάλωση μιας μικρο-μερίδας (κομμάτι των 50γραμμαρίων), έτσι ώστε να περιορίσετε την πιθανότητα λήψης περιττών θερμίδων, χωρίς να περιορίσετε την πιθανότητα ανάδειξής σας στο τυχερό άτομο της νέας χρονιάς.

Δεδομένης της υφιστάμενης εορταστικής ατμόσφαιρας και της περιόδου διακοπών που ακολουθούν, η ενίσχυση της ημερήσιας φυσικής δραστηριότητας με αγαπημένες ενασχολήσεις οδηγεί σε αύξηση της ενεργειακής δαπάνης, γεγονός που βοηθά στη διατήρηση ανέπαφου του σωματικού βάρους. Προς ποσοτικοποίηση του οφέλους της άσκησης κατά τη διάρκεια των εορτών, αναφέρουμε ότι, ήπιας έντασης περπάτημα διάρκειας 30 λεπτών ισοδυναμεί με απώλεια, περίπου, 180 θερμίδων, ενεργειακή ποσότητα που θα λάβουμε με την κατανάλωση μιας μερίδας μελομακάρονων ή κουραμπιέδων. Με το συγκεκριμένο παράδειγμα, λοιπόν, καθίσταται αντιληπτό ότι μπορούμε να αποφύγουμε την πρόσληψη περίσσειας ενέργειας, χωρίς ταυτόχρονη στέρηση της απόλαυσης ενός γλυκίσματος.

Η Επιστημονική ομάδα Νutrilab
Δρ. Mπάρδης Κων/νος – Επιστημονικός Υπεύθυνος Nutrilab – Διδάκτωρ Eπιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου - Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Αρκάνσας των ΗΠΑ – Human Performance Lab
Iωάννα Πιλάτη - Διαιτολόγος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου - Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής

Η Κατερίνα Μπαμπανέλου ειναι παιδίατρος – εντατικολόγος , απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών. Απέκτησε τον τίτλο της ιατρικής ειδικότητας – παιδιατρικής , στο Νοσοκομείο Παίδων Παν. Και Αγλ. Κυριακού, ενώ εξειδικεύθηκε στην εντατικολογία παίδων στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Παίδων στο ίδιο νοσοκομείο. Παρακολούθησε το Μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών "Κλινική και Νοσηλευτική Παιδιατρική – Έρευνα" του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και το Μεταπτυχιακό πρόγραμμα Παιδιατρικής Διατροφής του Boston University School of Medicine.

Έχει ενεργό συμμετοχή σε Ελληνικά και Διεθνή Συνέδρια Παιδιατρικής και Εντατικολογίας ενώ είναι μέλος της APLS (Advanced Pediatric Life Support ) Hellas. Υπήρξε επιμελήτρια της παιδοκαρδιοχειρουργικής ΜΕΘ του νοσοκομείου ΙΑΣΩ από το 2014 έως το Φεβρουάριο του 2017. Έκτοτε έως και σήμερα είναι Ιατρός συνεργάτης και Επιμελήτρια της Πολυδύναμης Μονάδας Εντατικής Θεραπείας του παιδιατρικού νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ ενώ παράλληλα διατηρεί ιατρείο στη Νέα Ερυθραία Αττικής.

Κατερίνα Μπαμπανέλου , MD , PhD
Λ. Κηφισίας 320 και Σαρανταπόρου 37
Νέα Ερυθραία

Τις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότεροι αθλητές επιθυμούν να προσδώσουν ένα ιδιαίτερο κύρος στην εμφάνισή τους μέσα από την επιλογή να στιγματίσουν το δέρμα τους με κάποιο τατουάζ. Τις περισσότερες φορές τα άτομα και, ιδιαίτερα, οι αθλητές προσπαθούν να εξωτερικεύσουν προσωπικά ιδεώδη και εμπειρίες μέσα από τον στιγματισμό του δέρματός τους με διάφορα συμβολικά τατουάζ. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου το άτομο επιθυμεί να διανθίσει το σώμα του με τατουάζ, με μοναδικό σκοπό τη βελτίωση της αισθητικής του εμφάνισης. Η προτίμηση των αθλητών στα τατουάζ καθίσταται εμφανής μέσα από μια πρόσφατη αναφορά¹ για τους αθλητές του ΝΒΑ, στην οποία αναφέρεται ότι, το 53% όλων των παικτών μπάσκετ του ΝΒΑ, κατά την αθλητική σεζόν 2015 – 2016 έχουν κάνει κάποιο τατουάζ. Ενώ, σε δυο ομάδες καλαθοσφαίρισης του ΝΒΑ (Cleveland Cavaliers και Houston Rockets) οι παίκτες έχουν τατουάζ σε ποσοστό 73%, γεγονός που σημαίνει ότι, 3 στους 4 παίκτες έχουν κάποιο τατουάζ.

Το τατουάζ ή, αλλιώς, η δερματοστιξία αποτελεί μια μέθοδο τροποποίησης της όψης του δέρματος με διάτρηση της δεύτερης κύριας στιβάδας του δέρματος, το χόριο, που βρίσκεται κάτω από την επιδερμίδα, με τη χρήση ενός συμπλέγματος βελόνων. Οι βελόνες αυτές περιέχουν ανεξίτηλο μελάνι, το οποίο διαπερνά την επιφάνεια του δέρματος με συχνότητα 50 – 3000 τρυπημάτων ανά λεπτό. Ο συνδυασμός της κινητοποίησης των μακροφάγων κυττάρων με τη διάχυση της βαφής εντός του χορίου προσδίδει τη μονιμοποίηση του μελανιού επί του δέρματος.² Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Δερματολογίας³, υπάρχουν 5 είδη τατουάζ, τα τραυματικά τατουάζ (αναφέρονται και ως «φυσικά τατουάζ» και προέκυψαν ύστερα από τραυματισμούς, αλλάζοντας την όψη του δέρματος), τα ερασιτεχνικά τατουάζ (μέσω παραδοσιακών μεθόδων δερματοστιξίας) και τα επαγγελματικά τατουάζ (μέσω χρήσης μοντέρνων μηχανών), τα αισθητικά τατουάζ (μόνιμο μακιγιάζ), τα λειτουργικά τατουάζ, που χρησιμοποιούνται πρωτίστως για έναν άλλο σκοπό πέραν της αισθητικής (π.χ. τατουάζ σε άτομα με Αλτσχάιμερ με τα ονόματά τους , ώστε η αναγνώρισή τους να είναι εύκολη σε περίπτωση εξαφάνισής τους) και τα ιατρικά τατουάζ (συνεπικουρικός ρόλος επί κάποιας θεραπευτικής αγωγής, όπως ακτινοθεραπεία, αποκατάσταση μαστού κτλ.).

Το χόριο της επιδερμίδας περιλαμβάνει ίνες κολλαγόνου, αιμοφόρα αγγεία και αδένες, όπως τους ιδρωτοποιούς αδένες. Οι ιδρωτοποιοί αδένες αποτελούν τα βασικά ανατομικά λειτουργικά στοιχεία ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματος, μέσω της αποβολής ιδρώτα, ο οποίος εξατμίζεται από την επιφάνεια της επιδερμίδας και οδηγεί σε αποβολή θερμότητας προς το περιβάλλον. Ο παραγόμενος ιδρώτας είναι πλούσιος σε κατιόντα νατρίου, με αποτέλεσμα η έκκρισή του να αποτελεί βασική πηγή απωλειών νατρίου από τον οργανισμό.⁴ Δεδομένου ότι, η έκχυση της βαφής, κατά την εκτέλεση του τατουάζ, γίνεται στο χόριο, ενδέχεται να επέλθουν δυσμενείς επιπτώσεις στη λειτουργία των ιδρωτοποιών αδένων.

Πιο συγκεκριμένα, μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη⁵ διεξήχθει με σκοπό τη διερεύνηση της επίδρασης των τατουάζ στη βασική λειτουργία των ιδρωτοποιών αδένων. Επίσης, διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ της διάρκειας κτήσης τατουάζ και των επερχόμενων αλλαγών στο ρυθμό εφίδρωσης και στη συγκέντρωση νατρίου της επιδερμίδας με τατουάζ και της επιδερμίδας άνευ τατουάζ.

Στη μελέτη συμμετείχαν 10 άτομα με τατουάζ σε μια μεριά του σώματός τους. Οι ερευνητές μέτρησαν το ρυθμό εφίδρωσης και τη συγκέντρωση του ιδρώτα σε νάτριο, τόσο στην περιοχή της επιδερμίδας με τατουάζ, όσο και στην περιοχή της επιδερμίδας χωρίς τατουάζ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, ο ρυθμός εφίδρωσης ήταν σημαντικά χαμηλότερος στην περιοχή της επιδερμίδας με τατουάζ, κατά 53%, σε σύγκριση με την περιοχή της επιδερμίδας άνευ τατουάζ. Στο ακόλουθο διάγραμμα (Διάγραμμα 1), φαίνεται ότι, ο ρυθμός εφίδρωσης ήταν σημαντικά χαμηλότερος σε όλους τους συμμετέχοντες στην περιοχή της επιδερμίδας τους που είχαν τατουάζ, σε σύγκριση με την περιοχή της επιδεμίδας τους άνευ τατουάζ. Αντιθέτως, η μέση συγκέντρωση νατρίου στον ιδρώτα των συμμετεχόντων ήταν σημαντικά υψηλότερη στην περιοχή της επιδερμίδας με τατουάζ, κατά 64%, σε σύγκριση με την περιοχή της επιδερμίδας άνευ τατουάζ. Ειδικότερα, στο ακόλουθο διάγραμμα (Διάγραμμα 2), φαίνεται ότι, η συγκέντρωση νατρίου στον ιδρώτα του 90% των συμμετεχόντων ήταν σημαντικά υψηλότερη στην περιοχή της επιδερμίδας που είχαν τατουάζ, σε σύγκριση με την περιοχή της επιδεμίδας άνευ τατουάζ. Ενώ, η χρονική διάρκεια κτήσης του τατουάζ δεν σχετίστηκε με το ρυθμό εφίδρωσης και τη συγκέντρωση νατρίου στον ιδρώτα.

Διάγραμμα 1. Σύγκριση του ρυθμού εφίδρωσης μεταξύ της επιδερμίδας με και χωρίς τατουάζ

Διάγραμμα 2. Σύγκριση της συγκέντρωσης νατρίου μεταξύ της επιδερμίδας με και χωρίς τατουάζ

Συνεπώς, τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι, τα τατουάζ μπορούν να μεταβάλλουν το ρυθμό εφίδρωσης, καθώς και την επαναρρόφηση νατρίου. Διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργίας των ιδρωτοποιών αδένων οδηγεί σε διαταραγμένη θερμορρυθμιστική ικανότητα του οργανισμού. Η δυνατότητα του οργανισμού να διατηρεί φυσιολογική την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος επί υψηλών περιβαλλοντικών θερμοκρασιών αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο κατά την προπόνηση ή τον αγώνα υπό συνθήκες υψηλής περιβαλλοντικής θερμοκρασίας, όπως το καλοκαίρι.⁶ Καθίσταται, λοιπόν, εμφανές ότι, αθλητές με τατουάζ, που καλύπτουν αρκετά σημεία της επιδερμίδας τους, χαρακτηρίζονται από διαταραγμένη θερμορρυθμιστική ικανότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να επιτύχουν τη βέλτιστη δυνατή αποδοτικότητα κατά τους θερινούς μήνες. Επομένως, τα τατουάζ, φαίνεται πως, μπορούν να επιφέρουν δυσμενή αποτελέσματα στην αθλητική απόδοση, ιδιαίτερα, όταν η περιβαλλοντική θερμοκρασία είναι υψηλή κατά τη διάρκεια της προπόνησης.

1. NBA tattoos. 2016. Available from: http://nbatattoos.tumblr.com/.
2. Poli D, Fleenor M, Rearick M. Drawing on Popular Culture: Using Tattooing to Introduce Biological Concepts. Am Biol Teach. 2012; 74(6):381-385.
3. Cronin TA, Fox JL. Tattoos, Body Piercings and Other Skin Adornments. SKIN AND AGING. 2003; 11(4): 48-55.
4. Andreoli TE, Benjamin I, Griggs RC, Carpenter CCJ. Andreoli and carpenter’s Cecil essentials of medicine: With STUDENT CONSULT online access (Cecil essentials of medicine). 7th ed. Philadelphia: Elsevier Health Sciences; 2010.
5. Luetkemeier MJ, Hanisko JM, Aho KM. Skin Tattoos Alter Sweat Rate and Na+ Concentration. Med Sci Sports Exerc. 2017; 49(7):1432-1436. Coyle EF. Fluid and fuel intake during exercise. J Sports Sci. 2004; 22:39-55.

Η καφεΐνη (1,3,7-τριμεθυλοξανθίνη) θεωρείται το περισσότερο διαδεδομένο και καταναλισκόμενο ενεργό φαρμακολογικό συστατικό στον κόσμο. Είναι ένα φυσικό διεγερτικό, το οποίο βρίσκεται σε πολλά σκευάσματα που καταναλώνουμε στην καθημερινότητα μας όπως καφέ, τσάι, αναψυκτικά, σοκολάτα. Παράλληλα την βρίσκουμε σε ενεργειακά ποτά, όπως γκαουράνα ή red bull. Είναι γνωστό ότι η καφεΐνη μπορεί να έχει θετική επίδραση στην ενεργειακή δαπάνη, την απώλεια βάρους και την μείωση του σωματικού λίπους. Κατανέμεται παντού μέσα στο σώμα και τον εγκέφαλο και δρα στο μυικό, ορμονικό, μεταβολικό καθώς και στο κεντρικό νευρικό σύστημα, επηρεάζοντας το αίσθημα κόπωσης και πόνου. Έχει αποδειχθεί ότι δρα αποτελεσματικά ως εργογόνο βοήθημα, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την αθλητική απόδοση. Σύμφωνα με την ISSN η καφεΐνη βελτιώνει την ταχύτητα και την μέγιστη ισχύ, όταν καταναλώνεται σε χαμηλές έως μέτριες δοσολογίες (~ 3-6 mg/kg) και δεν οδηγεί σε περαιτέρω βελτίωση της απόδοσης όταν καταναλώνεται σε υψηλότερες δόσεις (≥ 9 mg / kg), μειώνοντας ετσι την κατανάλωση υδατανθράκων κατά τη διάρκεια της άσκησης. Τονίζεται οτι εχει εξίσου καλή εφαρμογή σε αναερόβια αλλα και αερόβια άσκηση. Η εργογόνος δράσης της εξαρτάται από την ηλικία, το βάρος, το φύλο, το επίπεδο ανοχής στην ουσία και την δοσολογία που προσλαμβάνεται.

Οι προτεινόμενοι μηχανισμοί με τους οποίους η καφεΐνη ασκεί την εργογόνικη της δράση, αποτελουν την κινητοποίηση και οξείδωση των λιπαρών οξέων, την ενδογενής αποθήκευση γλυκογόνου, την αυξηση την λιπολυσης, την απελευθέρωση ιόντων ασβεστίου από το σαρκοπλασματικό δίκτυο και την εξασθένηση ιόντων καλίου. Ταυτοχρονα εχει την ικανότητά να δρα ως ανταγωνιστής του υποδοχέα της αδενοσίνης, με τελικό αποτέλεσμα την αύξηση της απελευθέρωσης ντοπαμίνης και νοραδρεναλίνης, βοηθώντας έτσι στην εγρήγορση και μειώνοντας την αντιληψη του πόνου κατά την άσκηση.

Για να προσδιοριστούν οι βέλτιστες συνθήκες με τις οποίες η καφεΐνη βελτιώνει την απόδοση, έχουν διερευνηθεί παράγοντες όπως είναι η δοσολογία, η μορφή χορήγησης και ο χρόνος πρόσληψης. Ωστόσο, λιγότερη προσοχή εχει δοθεί στο κατά πόσο η χρονια και παρατεταμενη προσληψη της επηρεαζει την αθλητικη αποδοση. Αυτό είναι αρκετα σημαντικό δεδομένης της μεγάλης επικράτησης που εχει η καφεΐνη στον αθλητικο χωρο αλλα και στον γενικο πληθυσμο.

Συγκεκριμενα η πιο δημοφιλής πεποίθηση είναι ότι για να λάβει ένας αθλητής τη μέγιστη επίδραση της καφεΐνης σε ένα αγώνα ή κατά την διάρκεια της προπόνησης του θα πρέπει να σταματήσει την πρόσληψη της, τις ημέρες ή ακόμα και τις εβδομάδες που οδηγούν στον αγώνα, καθώς πιστευεται οτι η συστηματική κατανάλωση της εμφανίζει λιγότερα εργογονικά οφέλη. Αυτή η άποψη ενισχύεται από το γεγονός ότι ο οργανισμός εύκολα συνηθίζει την καθημερινή της κατανάλωση, και ως αποτελεσμα οδηγειται σε μια κατάσταση ανοχής.

Ως εκ τούτου παρατηρείται μια έντονη ενθάρρυνση από την αθλητική κοινότητα, για αποφυγή της συγκεκριμενης ουσιας και των παραπροιοντων της, τις ημέρες που προηγούνται από μια σημαντική αγωνιστική δραστηριότητα, με σκοπό να λάβει ο αθλητής την μέγιστη επίδραση, όταν τελικά θα προσλάβει την συγκεκριμένη ουσία. Όμως πρόσφατες έρευνες έρχονται να ανατρέψουν αυτό το επιχειρημα.

Πιο αναλυτικα έρευνα που πραγματοποιήθηκε το Μαίο του 2017 από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο στη Βραζιλία , πήραν μέρος σαράντα ποδηλατες αντοχής, και ταξινομήθηκαν σε ομάδες ανάλογα με την ημερήσια πρόσληψη καφεΐνης, σε χαμηλής (1 μικρό φλιτζάνι καφέ), μέτριας (2-3 φλιτζάνια καφέ) και υψηλής (5 φλιτζάνια καφέ) συνήθης πρόσληψης. Οι συμμετέχοντες πραγματοποίησαν 3 δοκιμές (διάρκειας περίπου 30 λεπτών) πρίν από τις οποίες έλαβαν μέτρια δόση καφεΐνης (CAF: 6 mg / kg σωματικού βάρους), εικονικό φάρμακο (PLA) ή τίποτα (CON). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα οφέλη στην αθλητική απόδοση μετά την προσληψη της καφεΐνης δεν ήταν διαφορετικά ανάμεσα στους χρήστες. Με άλλα λόγια η καφεΐνη λειτούργησε εξίσου για όλους, ανεξάρτητα από την ποσότητα που καταναλώνανε σε καθημερινή βάση.

Οι ερευνητές καταλήγοντας συστήνουν καθ’ όλη την διάρκεια της προετοιμασίας που προηγείται του αγώνα να διατηρείται η συνηθισμένη κατανάλωση του εργογόνου βοηθήματος. Με αυτό τον τρόπο θα προσληφθούν όλες οι ευεργετικές δράσεις της καφείνης κατά την διάρκεια του αγώνα και ταυτόχρονα θα αποφευχθούν συμπτώματα στέρησης τις προηγούμενες μέρες. Εντούτοις οι επιστήμονες της αθλητικής διατροφής συνεχίζουν να συστήνουν την αποχή απο την πρόσληψη καφεΐνης τις ημέρες πρίν απο τον αγώνα, λαμβάνοντας υπόψη μας τη διαφορετική αντίδραση καθέ οργανισμού στο εκάστοτε διατροφικό συμπλήρωμα. Τέλος περαιτέρω μελέτες σκόπιμο είναι να διεξαχθούν για την δημιουργία καλύτερα τεκμηριωμενών και αποδοτικοτερών συστάσεων.

1. Adrian B. Hodgson,Rebecca K. Randell,Asker E. Jeukendrup.: The metabolic and performance effects of caffeine compared to coffee during endurance exercise. PLoS One. 2013; 8(4): e59561.
2. CARL J. HULSTON; ASKER E. JEUKENDRUP: Substrate Metabolism and Exercise Performance with Caffeine and Carbohydrate Intake. Medicine & Science in Sports & Exercise. 40(12):2096-2104, DEC 2008
3. Jeukendrup AE, Martin J.: Improving cycling performance: how should we spend our time and money. Sports Med. 2001;31(7):559-69.
4. Erica R Goldstein, Tim Ziegenfuss, Doug Kalman, Richard Kreider, Bill Campbell, Colin Wilborn, Lem Taylor,Darryn Willoughby, Jeff Stout, B Sue Graves, Robert Wildman, John L Ivy, Marie Spano, Abbie E Smith,Jose Antonio: International society of sports nutrition position stand: caffeine and performance. Journal of the International Society of Sports Nutrition 2010, 7:5
5. Wiles JD, Coleman D, Tegerdine M, Swaine IL: The effects of caffeine ingestion on performance time, speed and power during a laboratory-based 1 km cycling time-trial. J Sports Sci. 2006, 24 (11): 1165-71. 10.1080/02640410500457687.
6. Ivy JL, Kammer L, Ding Z, Wang B, Bernard JR, Liao YH, Hwang J: Improved cycling time-trial performance after ingestion of a caffeine energy drink. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2009, 19 (1): 61-78.
7. McNaughton LR, Lovell RJ, Siegler J, Midgley AW, Moore L, Bentley DJ: The effects of caffeine ingestion on time trial cycling performance. Int J Sports Physiol Perform. 2008, 3 (2): 157-63.
8. Applegate E: Effective nutritional ergogenic aids. Int J Sport Nutr. 1999, 9 (2): 229-39.
9. Graham TE: Caffeine and exercise: metabolism, endurance and performance. Sports Med. 2001, 31 (11): 785-807. 10.2165/00007256-200131110-00002.
10. Carr A, Dawson B, Schneiker K, Goodman C, Lay B: Effect of caffeine supplementation on repeated sprint running performance. J Sports Med Phys Fitness. 2008, 48 (4): 472-8.
11. Glaister M, Howatson G, Abraham CS, Lockey RA, Goodwin JE, Foley P, McInnes G: Caffeine supplementation and multiple sprint running performance. Med Sci Sports Exerc. 2008, 40 (10): 1835-40. 10.1249/MSS.0b013e31817a8ad2.
12. Lívia de Souza Gonçalves, Vitor de Salles Painelli, Guilherme Yamaguchi, Luana Farias de Oliveira, Bryan Saunders, Rafael Pires da Silva, Erika Maciel, Guilherme Giannini Artioli, Hamilton Roschel, Bruno Gualano. Dispelling the myth that habitual caffeine consumption influences the performance response to acute caffeine supplementation. Journal of Applied Physiology, 2017
13. Desbrow, B., Biddulph, C., Devlin, B., Grant, G. D., Anoopkumar-Dukie, S., & Leveritt, M. D. (2012). The effects of different doses of caffeine on endurance cycling time trial performance. Journal of Sports Sciences, 30, 115–120.
14. Hodgson, A. B., Randell, R. K., & Jeukendrup, A. E. (2013). The metabolic and performance effects of caffeine compared to coffee during endurance exercise. PLoS One, 8, e59561.
15. Cox, G. R., Desbrow, B., Montgomery, P. G., Anderson, M. E., Bruce, C. R., Macrides, T. A., … Burke, L. M. (2002). Effect of different protocols of caffeine intake on metabolism and endurance performance. Journal of Applied Physiology, 93, 990–999.
16. Bell, D. G., & McLellan, T. M. (2002). Exercise endurance 1, 3, and 6 h after caffeine ingestion in caffeine users and nonusers. Journal of Applied Physiology, 93, 1227–1234.
17. Fitt, E., Pell, D., & Cole, D. (2013). Assessing caffeine intake in the United Kingdom diet. Food Chemistry, 140, 421–426.
18. Desbrow, B., & Leveritt, M. D. (2006). Awareness and use of caffeine by athletes competing at the 2005 Ironman Triathlon World Championships. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism, 16, 545–558.

Το μεταβολικό σύνδρομο (ΜΣ) χαρακτηρίζεται από ένα σύνολο επιμέρους μεταβολικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, της υπεργλυκαιμίας, της δυσλιπιδαιμίας και της υπέρτασης.

Περίπου το 25% του ενήλικου πληθυσμού στον κόσμο εμφανίζει το σύνδρομο αυτό. Τα άτομα με το MΣ εμφανίζουν πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 και δύο φορές περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης μεταγενέστερης καρδιαγγειακής νόσου. Είναι γενικά αποδεκτό ότι το MΣ σχετίζεται με συμπεριφορές, οι οποίες μπορούν να τροποποιηθούν, συμπεριλαμβανομένων της κατανάλωσης ανθυγιεινών τροφίμων, της σωματικής αδράνειας, του καπνίσματος και της κατάχρησης αλκοόλ, ενώ κατευθυντήριες γραμμές για τη διατροφή δίνουν έμφαση στο πρότυπο της μεσογειακής δίαιτας, το οποίο χαρακτηρίζεται από συχνή κατανάλωση ελαιών και των προϊόντων αυτών καθώς φαίνεται ότι η υιοθέτηση του μεσογειακού τρόπου ζωής συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο MΣ. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει και μια πρόσφατη μελέτη ανασκόπησης που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2017 στο επιστημονικό περιοδικό molecules και η οποία εξέταζε την επίδραση των πολυφαινολών του ελαιολάδου στο ΜΣ και τις συνιστώσες αυτού.

Οι ελιές περιέχουν πολυφαινόλες, επομένως μπορούν να εντοπιστούν συγκεκριμένα οφέλη από την κατανάλωση πολυφαινολών πλαίσιο της μεσογειακής διατροφής. Τα πιο καλά μελετημένα βιοενεργά μικρά μόρια που υπάρχουν στα προϊόντα ελιάς είναι οι κατεχολικές ενώσεις, η ελαιοευρωπαΐνη και η υδροξυτυροσόλη, οι οποίες έχουν αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες.

Το ελαιόλαδο προέρχεται από την επεξεργασία του καρπού της ελιάς. Συνθετικά είναι ένα ελαϊκό οξύ, μονοακόρεστο λιπαρό οξύ (MUFA). Επομένως οι πολυφαινόλες συναντώνται και στο ελαιόλαδο. Η συνολική περιεκτικότητα σε φαινόλες στο ελαιόλαδο ποικίλλει μεταξύ των διαφορετικών τύπων ελαιολάδων, ανάλογα με τις συνθήκες συγκομιδής και σύμφωνα με τις μεθόδους επεξεργασίας, αποθήκευσης και συντήρησης.

Στα ραφιναρισμένα έλαια, οι φαινολικές ενώσεις μπορεί να υπάρχουν σε συγκεντρώσεις περίπου 62 ± 12 mg / kg, ενώ σε εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα υψηλής ποιότητας η συγκέντρωση αυτή μπορεί να είναι πολύ υψηλότερη. Το φύλλο ελιάς έχει ακόμη υψηλότερες συγκεντρώσεις ολικών φαινολικών ενώσεων σε σχέση με το ελαιόλαδο.

Άλλες φαινολικές ουσίες, συγκεκριμένα η ρουτίνη, το καφεϊκό οξύ και οι φλαβονο-7-γλυκοζίτες της λουτεολίνης και της απιγενίνης, υπάρχουν επίσης σε ελαιόλαδα αλλά σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις. Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πολυφαινόλες, συμπεριλαμβανομένων των κατεχινών του πράσινου τσαγιού, της ρεσβερατρόλης και της κουρκουμίνης συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας, παρά τη σχετικά υψηλή θερμιδική αξία του ελαιολάδου.

Σε συνέχεια μιας μεγάλης ισπανικής μελέτης (The SUN project, Seguimiento Universidad de Navarra), η υψηλή πρόσληψη ελαιόλαδου δεν συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο επακόλουθης αύξησης βάρους. Τουλάχιστον τρεις μεγάλης διάρκειας μελέτες με παρέμβαση στη δίαιατα των συμμετεχόντων έδειξαν μείωση του σωματικού βάρους όταν αυξανόταν η πρόσληψη του ελαιολάδου. Επιπλέον, μελέτες σε ζώα που τρέφονται με εκχυλίσματα ελιάς πλούσια σε πολυφαινόλες, έχουν δείξει ότι τα εκχυλίσματα αυτά συμβάλλουν στη διαχείριση σωματικού βάρους. Σε πειραματικά μοντέλα, οι φαινόλες ελιάς ανέστειλαν την πέψη λιπιδίων και υδατανθράκων στο έντερο, καταστέλλοντας έτσι την απορρόφηση των μακροθρεπτικών συστατικών.

Ο μειωμένος μεταβολισμός των υδατανθράκων και η αντίσταση στην ινσουλίνη αποτελούν καθοριστικά χαρακτηριστικά του MΣ. Οι τροφές πλούσιες σε πολυφαινόλες, όπως το τσάι, το κακάο, η κανέλα, τα σταφύλια και τα μούρα, αναφέρθηκε ότι ρυθμίζουν τον μεταβολισμό των υδατανθράκων και μειώνουν την υπεργλυκαιμία και την αντίσταση στην ινσουλίνη. Η ένταξη στη διατροφή των πολυφαινολών ελιάς έχει αποδειχθεί ότι ασκεί αντι-υπεργλυκαιμική απόκριση σε ζωικά μοντέλα.

Μελέτες έδειξαν ότι οι διαιτητικές παρεμβάσεις με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο παρουσιάζουν αξιοσημείωτες βελτιώσεις στην αρτηριακή πίεση σε υπερτασικούς και προ-υπερτασικούς εθελοντές. Το ελαιόλαδο με υψηλή περιεκτικότητα σε MUFA έδειξε να μειώνει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων (TC) και LDL χοληστερίνης όταν χρησιμοποιείται στη διατροφή αντί για κορεσμένα λιπαρά.

Συμπερασματικά σύμφωνα με τις μελέτες, υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που δείχνουν ότι οι πολυφαινόλες που βρίσκονται στην ελιά, μειώνουν τους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου, κυρίως μέσω της επίδρασής τους στον έλεγχο του σακχάρου του αίματος, της αρτηριακής πίεσης και της μείωσης την οξείδωσης των λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας. Ακόμα δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να υποδεικνύουν πως η κατανάλωση της ελιάς και των προϊόντων της μπορεί να μειώσει το σωματικό βάρος και το σπλαχνικό λίπος. Συνεπώς, απαιτούνται περισσότερες επιστημονικές μελέτες για τα οφέλη των πολυφαινολών της ελιάς και των άλλων φυτικών πολυφαινολών.

Το σίγουρο συμπέρασμα είναι πως η μεσογειακή διατροφή μειώνει σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου. Οι συστάσεις για την καθημερινή κατανάλωση ελαιολάδου, στα πλαίσια αυτού του μοντέλου διατροφής, αναφέρουν πως πρέπει να αγγίζει τα 70γρ, ποσότητα ίση με 4 – 5 κουταλιές της σούπας, με προσοχή βέβαια λόγω της αυξημένης θερμιδικής του αξίας.

• Saibandith, B., Spencer, J. P., Rowland, I. R., & Commane, D. M. Olive Polyphenols and the Metabolic Syndrome. Molecules, 2017, 22(7), 1082.
• Cases, J.; Romain, C.; Dallas, C.; Gerbi, A.; Cloarec, M. Regular consumption of Fiit-ns, a polyphenol extract from fruit and vegetables frequently consumed within the Mediterranean diet, improves metabolic ageing of obese volunteers: A randomized, double-blind, parallel trial. Int. J. Food Sci. Nutr. 2015, 66, 120–125.
• Stern, M.P.; Williams, K.; Gonzalez-Villalpando, C.; Hunt, K.J.; Haffner, S.M. Does the metabolic syndrome improve identification of individuals at risk of type 2 diabetes and/or cardiovascular disease? Diabetes Care 2004, 27, 2676–2681.
• Babio, N.; Toledo, E.; Estruch, R.; Ros, E.; Martinez-Gonzalez, M.A.; Castaner, O.; Bullo, M.; Corella, D.; Aros, F.; Gomez-Gracia, E.; et al. Mediterranean diets and metabolic syndrome status in the PREDIMED randomized trial. CMAJ 2014, 186, E649–E657.
• Raederstorff, D. Antioxidant activity of olive polyphenols in humans: A review. Int. J. Vitam. Nutr. Res. 2009, 79, 152–165.
• Khalatbary, A.R.; Zarrinjoei, G.R. Anti-Inflammatory Effect of Oleuropein in Experimental Rat Spinal Cord Trauma. Iran. Red Crescent Med. J. 2012, 14, 229–234.
• Bisignano, G.; Tomaino, A.; Lo Cascio, R.; Crisafi, G.; Uccella, N.; Saija, A. On the in vitro antimicrobial activity of oleuropein and hydroxytyrosol. J. Pharm. Pharmacol. 1999, 51, 971–974.
• De Leonardis, A.; Aretini, A.; Alfano, G.; Macciola, V.; Ranalli, G. Isolation of a hydroxytyrosol-rich extract from olive leaves (Olea europaea L.) and evaluation of its antioxidant properties and bioactivity. Eur. Food Res. Technol. 2008, 226, 653–659.
• Ozyilkan, O.; Colak, D.; Akcali, Z.; Basturk, B. Olive: Fruit of peace against cancer. Asian Pac. J. Cancer Prev. 2005, 6, 77–82.
• Vendrame, S.; Del Bo, C.; Ciappellano, S.; Riso, P.; Klimis-Zacas, D. Berry Fruit Consumption and Metabolic Syndrome. Antioxidants 2016, 5.
• Komaki, E.; Yamaguchi, S.; Maru, I.; Kinoshita, M.; Kakehi, K.; Ohta, Y.; Tsukada, Y. Identification of Anti-ALPHA; -Amylase Components from Olive Leaf Extracts. Food Sci. Technol. Res. 2003, 9, 35–39.
• Kim, J.S.; Kwon, C.S.; Son, K.H. Inhibition of alpha-glucosidase and amylase by luteolin, a flavonoid. Biosci. Biotechnol. Biochem. 2000, 64, 2458–2461.
• Fito, M.; Cladellas, M.; de la Torre, R.; Marti, J.; Alcantara, M.; Pujadas-Bastardes, M.; Marrugat, J.; Bruguera, J.; Lopez-Sabater, M.C.; Vila, J.; et al. Antioxidant effect of virgin olive oil in patients with stable coronary heart disease: A randomized, crossover, controlled, clinical trial. Atherosclerosis 2005, 181, 149–158.
• Moreno-Luna, R.; Munoz-Hernandez, R.; Miranda, M.L.; Costa, A.F.; Jimenez-Jimenez, L.; Vallejo-Vaz, A.J.; Muriana, F.J.; Villar, J.; Stiefel, P. Olive oil polyphenols decrease blood pressure and improve endothelial function in young women with mild hypertension. Am. J. Hypertens. 2012, 25, 1299–1304.
• Domenech, M.; Roman, P.; Lapetra, J.; Garcia de la Corte, F.J.; Sala-Vila, A.; de la Torre, R.; Corella, D.; Salas-Salvado, J.; Ruiz-Gutierrez, V.; Lamuela-Raventos, R.M.; et al. Mediterranean diet reduces 24-hour ambulatory blood pressure, blood glucose, and lipids: One-year randomized, clinical trial. Hypertension 2014, 64, 69–76.