Η γαστρίτιδα αποτελεί μια μη ειδική φλεγμονή του γαστρικού βλεννογόνου και διακρίνεται σε 3 κατηγορίες, την οξεία γαστρίτιδα, τη διαβρωτική γαστρίτιδα και τη χρόνια ή ατροφική γαστρίτιδα. Στα πιο κοινά αίτια γαστρίτιδας κατατάσσονται η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori), η λήψη μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) και οι οφειλόμενες σε υπερένταση (stress) αλλοιώσεις του βλεννογόνου.¹ Πιο συγκεκριμένα, η εμφάνιση οξείας γαστρίτιδας σχετίζεται άμεσα με την υπερβολική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, την συχνή πρόσληψη ΜΣΑΦ (όπως ασπιρίνη) και την έκθεση σε συγκεκριμένα παθογόνα. Η εμφάνιση της χρόνιας γαστρίτιδας γίνεται συνήθως μετά από επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας γαστρίτιδας και σχετίζεται άμεσα με την λοίμωξη από το Helicobacter pylori.² Παράλληλα, το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται πως αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιας γαστρίτιδας. Όσον αφορά τα κλινικά συμπτώματα, η οξείας μορφής γαστρίτιδα συνοδεύεται από πόνο, ναυτία και έμετο σύντομης διάρκειας. Η χρόνιας μορφής γαστρίτιδα συνήθως εκδηλώνεται κλινικά μέσω της εμφάνισης πεπτικού έλκους ή καρκίνου του στομάχου.³

Το Helicobacter pylori είναι ένα αρνητικό κατά Gram βλεφαριδοφόρο βακτηρίδιο, το οποίο αποτελεί το βασικότερο αίτιο χρόνιας γαστρίτιδας και εντοπίζεται στο 80-95% των περιπτώσεων έλκους δωδεκαδακτύλου και στο 70-90% των περιπτώσεων έλκους στομάχου. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη⁴ , η συχνότητα εμφάνισης λοίμωξης από Helicobacter pylori ήταν υψηλότερη στις Ανατολικές και Νότιες περιοχές της Ευρώπης, σε σύγκριση με τις Βόρειες και Δυτικές Ευρωπαϊκές περιοχές. Ο αποικισμός με ελικοβακτηρίδιο είναι συχνότερος στα άτομα των χαμηλότερων κοινωνικοοικονομικών τάξεων. Παράλληλα, η συχνότητα εμφάνισης του συγκεκριμένου βακτηρίου φαίνεται πως αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας και κορυφώνεται μετά την ηλικία των 50 ετών (Διάγραμμα 1).

Διάγραμμα 1: Η συχνότητα εμφάνισης της λοίμωξης από Helicobacter pylori ανά ηλικιακή ομάδα σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της γαστρίτιδας έγκειται κατά κύριο λόγω στη χορήγηση φαρμάκων και στην τροποποίηση καθημερινών συνηθειών του ατόμου. Αναφορικά με τη φαρμακευτική αντιμετώπιση, συστήνεται η χορήγηση αντιόξινων και ανασταλτικών της γαστρικής έκκρισης. Κύριος στόχος αυτών των φαρμάκων είναι ο περιορισμός της έκκρισης υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι. 1,3 Σε περίπτωση λοίμωξης από το Helicobacter pylori συστήνεται η χορήγηση αντιβιοτικών, με σκοπό την εκρίζωση του μικροβιακού στελέχους. 1 Παράλληλα, το άτομο με γαστρίτιδα θα πρέπει να τροποποιήσει συμπεριφορικούς και διαιτητικούς παράγοντες της καθημερινότητάς του, που επιτείνουν τη φλεγμονή του γαστρικού βλεννογόνου. Σε αυτό το σημείο παρατίθονται ορισμένες συμβουλές διαιτητικής και συμπεριφορικής αντιμετώπισης της γαστρίτιδας:

• Η επαρκής ενυδάτωση (8-10 ποτήρια νερό ημερησίως) και η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων, αποτελεί την κύρια διαιτητική διαχείριση της οξείας γαστρίτιδας, η οποία εκδηλώνεται με ναυτία και έμετο.³
• Στις περιπτώσεις χρόνιας γαστρίτιδας, ενδέχεται να υπάρξει έλλειψη σιδήρου και βιταμίνης Β12 στον οργανισμό. Τα μειωμένα επίπεδα σιδήρου και Β12 σχετίζονται άμεσα με την εμφάνιση αναιμίας, ειδικά στους ηλικιωμένους. Συνεπώς, συστήνεται παρακολούθηση και χορήγηση κατάλληλων συμπληρωμάτων σε αυτά τα άτομα.^2,3
• Συστήνεται η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων (5 γευμάτων ημερησίως) και η επαρκής μάσηση της τροφής. Η κατανάλωση ενός πλούσιου γεύματος ενδέχεται να επιτείνει τα συμπτώματα δυσφορίας, λόγω της έντονης έκκρισης γαστρικού οξέος κατά τη διαδικασία της πέψης.^3,5
• Αποφύγεται την κατάκλιση για τουλάχιστον 1 ώρα μετά τα γεύματα, καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος γαστροοισοφαγικής παλλινδρόμησης και επιδείνωσης της γαστρικής δυσφορίας.²
• Συστήνεται η αποφυγή της κατανάλωσης μπαχαρικών και καρυκευμάτων (όπως πιπέρι, πάπρικα, σκόρδο, μέντα, γαρύφαλλο), τροφίμων πλούσιων σε λίπος, τηγανητών και όξινων φαγητών, καθώς διεγείρουν την έκκριση γαστρικού οξέος και προάγουν την εμφάνιση γαστροοισοφαγικής παλλινδρόμησης.⁵
• Αποφυγή της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, καθώς εντείνει το διαβρωτικό ρόλο του γαστρικού οξέος. Συνεπώς, η ημερήσια κατανάλωση αλκοόλ θα πρέπει να περιορίζεται σε 1-2 αλκοολούχα ποτά (1 ποτήρι κρασί, 1 κουτάκι μπύρα, 45ml ποτό απόσταξης).³
• Συστήνεται ο περιορισμός της καφεϊνης, καθώς φαίνεται πως διεγείρει την έκκριση του γαστρικού υγρού. Συνεπώς, προσπαθείστε να περιορίσετε την ημερήσια κατανάλωση καφέ, ροφημάτων τσαγιού και αναψυκτικών που περιέχουν καφεϊνη.⁵
• Συστήνεται η ημερήσια κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η εβδομαδιαία κατανάλωση φασολιών και η προτίμηση τσαγιού από βότανα (herbal tea), καθώς είναι πλούσια σε φλαβονοειδή. Πιο συγκεκριμένα, τα προαναφερόμενα τρόφιμα είναι πλούσια σε καεμφερόλη (Kaempferol), η οποία φαίνεται πως αντιμετωπίζει αποτελεσματικά την φλεγμονή του γαστρικού βλεννογόνου, που σχετίζεται με τη λήψη ΜΣΑΦ και ασπιρίνης.⁶
• Συστήνεται η κατανάλωση πράσινου τσαγιού, καθώς σύμφωνα με αρκετά πρόσφατη μελέτη⁷ η μακροπρόθεσμη κατανάλωση ροφημάτων πράσινου τσαγιού σχετίστηκε στατιστικώς σημαντικά με αποτελεσματική αντιμετώπιση της χρόνιας γαστρίτιδας, λόγω λοίμωξης από το Helicobacter pylori και μείωση του κινδύνου καρκινογένεσης.
• Σύμφωνα με μελέτη⁸ , η κατανάλωση γάλακτος που έχει υποστεί ειδική ζύμωση και περιέχει λακτοβάκιλλους johnsonii (Lactobacillus johnsonii), μπορεί να βοηθήσει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της γαστρίτιδας, που οφείλεται στο Helicobacter pylori, μέσω της ενισχυτικής δράσης επί της φαρμακευτικής αγωγής.
• Προσπαθείστε να περιορίσετε τα αγχώδη συναισθήματα, καθώς το άγχος αυξάνει την έκκριση των γαστρικών οξέων, ερεθίζοντας περαιτέρω το γαστρικό βλεννογόνο.
• Αποφύγεται ή διακόψτε το κάπνισμα, καθώς αποτελεί παράγοντα έκκρισης γαστρικού οξέος, ερεθίζοντας περαιτέρω το γαστρικό βλεννογόνο.
• Αποφύγεται τη λήψη ΜΣΑΦ, καθώς επιτείνουν τη διάβρωση του γαστρικού βλεννογόνου.

Εν κατακλείδι, η γαστρίτιδα αποτελεί μια φλεγμονώδη πάθηση του γαστρεντερικού σωλήνα, η οποία μπορεί να προληφθεί σε σημαντικό ποσοστό με την υιοθέτηση κατάλληλων συμπεριφορών. Ορισμένες βασικές συμβουλές πρόληψης της εμφάνισης γαστρίτιδας είναι οι ακόλουθες^1,5,9 :

• Τακτικό και σωστό πλύσιμο των χεριών μετά τη χρήση τουαλέτας, κατά την παρασκευή των τροφίμων και πριν την κατανάλωση του φαγητού, έτσι ώστε να περιορίσουμε την πιθανότητα μόλυνσης από το Helicobacter pylori.
• Η σωστή διαχείριση των στρεσσογόνων παραγόντων του περιβάλλοντος συμβάλει στον περιορισμό του άγχους και στην πρόληψη της υπερέκκρισης γαστρικού οξέος, που συμβάλει στο σχηματισμό γαστρίτιδας.
• Αποφυγή ή διακοπή του καπνίσματος.
• Αποφυγή της συχνής χρήσης ΜΣΑΦ.

1. Andreoli TE, Benjamin I, Griggs RC, Carpenter CCJ. Andreoli and carpenter’s Cecil essentials of medicine: With STUDENT CONSULT online access (Cecil essentials of medicine). 7th ed. Philadelphia: Elsevier Health Sciences; 2010.
2. Tang X, Lu B, Zhou L, Zhan S, Li Z, Li B, Gao R, Wang F, Wang P, Yang J, Liu G, Zhang Y, Che G, Lin M, Bian L, Zhao Y. Clinical practice guideline of Chinese medicine for chronic gastritis. Chinese Journal of Integrative Medicine. 2012 Jan;18(1):56–71.
3. Τhomas B, Bishop J. Manual of Dietetic Practice 4th Edition. Oxford: Blackwell Publishing; 2007.
4. Roberts SE, Morrison-Rees S, Samuel DG, Thorne K, Akbari A, Williams JG. Review article: The prevalence of Helicobacter pylori and the incidence of gastric cancer across Europe. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 2015 Nov 23;43(3):334–45.
5. Ζαμπέλας Α. Κλινική διαιτολογία και διατροφή με στοιχεία παθολογίας. Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδη; 2007.
6. Kim SH, Park JG, Sung G-H, Yang S, Yang WS, Kim E, Kim JH, Ha VT, Kim HG, Yi Y-S, Baek K-S, Sung NY, Lee M, Cho JY. Kaempferol, a dietary flavonoid, ameliorates acute inflammatory and nociceptive symptoms in gastritis, pancreatitis, and abdominal pain. Molecular Nutrition & Food Research. 2015; 59(7):1400-1405.
7. Jeong M, Park J-M, Han Y-M, Kangwan N, Kwon S-O, Kim B-N, Kim W-H, Hahm K-B. Dietary intervention of artemisia and green tea extracts to rejuvenate Helicobacter pylori -associated chronic atrophic Gastritis and to prevent Tumorigenesis. Helicobacter. 2016;21(1):40-59.
8. Pantoflickova D, Corthesy-Theulaz I, Dorta G, Stolte M, Isler P, Rochat F, Enslen M, Blum AL. Favourable effect of regular intake of fermented milk containing Lactobacillus johnsonii on Helicobacter pylori associated gastritis. Alimentary Pharmacology and Therapeutics. 2003;18(8):805-813.
9. Lemone P, Burke K. Medical-surgical nursing: critical thinking in client care. 3rd ed. Vol. II. Athens: Medical versions Lagos Dimitrios; 2006.

Γεννήθηκα στην Σπάρτη στις 18/9/1999. Από μικρή ηλικία ασχολήθηκα με τον αθλητισμό και στα 14 μου αποφάσισα να επικεντρωθώ στην ποδηλασία η οποία με ενθουσίαζε περισσότερο από όλα. Οι μεγαλύτερες μου επιτυχίες είναι στα αγωνίσματα δρόμου και πίστας. Συγκεκριμένα από το 2014 έως σήμερα:

• 5 νίκες σε Πανελλήνια Πρωταθλήματα
• 2 νίκες σε Βαλκανικά Πρωταθλήματα
• 12η Θέση στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Πίστας 2016
• 13η θέση στην Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Νεότητας Τιφλίδα 2015

Στόχος μου για το μέλλον είναι η συμμετοχή και διάκριση σε περισσότερους διεθνείς αγώνες , πανευρωπαϊκά και παγκόσμια πρωταθλήματα και παράλληλα η εισαγωγή μου σε ένα Α.Ε.Ι και η ολοκλήρωση των σπουδών μου. Σε αυτή την προσπάθεια πολύτιμοι αρωγοί μου είναι η οικογένειά μου , ο Κώστας Μπάρδης και το επιτελείο της nutrilab και ο σύλλογος μου ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΟΣ Γ.Σ .

Η Άρτεμις Στεργίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας και Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο του ΠΜΣ “Εφαρμοσμένη Διαιτολογία και Διατροφή” με κατεύθυνση “Διατροφή και Άσκηση”. Στην μεταπτυχιακή της διατριβή ασχολήθηκε με την χαρτογράφηση των επιπέδων παιδικής παχυσαρκίας στην περιοχή της Αττικής.

Από το 2007 έως σήμερα, έχει συνεργαστεί με Κέντρα Ρύθμισης Βάρους και έχει διατελέσει Yπεύθυνη Διαιτολογικού Τμήματος σε μεγάλο γυμναστήριο των νοτίων προαστίων. Έχει συμμετάσχει σε διάφορες δράσεις προαγωγής υγείας και σωστής διατροφής σε σχολεία και το 2014 δημιούργησε, σε συνεργασία με τον κουκλοθίασο “Ψευτιά με Αυτιά”, την κουκλοθετρική παράσταση “Ο Γρίφος της Ενέργειας” που αφορά στην εξοικείωση των παιδιών του Δημοτικού με τις έννοιες του “μέτρου” και της “ισορροπίας” στη διατροφή μας και η οποία περιόδευσε στα σχολεία της Αττικής, ενώ προβάλονταν σε θεατρική σκηνή της Αθήνας.

Η διατροφή στην περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κυρίαρχα επιστημονικά της ενδιαφέροντα καθ' όλη την επαγγελματική της πορεία μέχρι τώρα. Είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη όσον αφορά τον θηλασμό και συνεργάζεται με ειδικούς επαγγελματίες υγείας όσον αφορά την προώθηση του μητρικού θηλασμού.

Η συμμετοχή σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, όπου απαιτείται μεγιστοποίηση της αθλητικής απόδοσης και διατήρηση της καλύτερης σωματικής φυσικής κατάστασης απαιτεί όχι μόνο την τήρηση ενός κατάλληλου και εξατομικευμένου προπονητικού προγράμματος αλλά και ενός ημερήσιου διαιτολογίου, το οποίο να καλύπτει επαρκώς τις ενεργειακές ανάγκες του αθλητή. Η μέγιστη δυνατή αθλητική απόδοση επιτυγχάνεται έχοντας το κατάλληλο γονιδιακό υπόβαθρο, την υποστήριξη από υψηλού επιπέδου ομάδα επαγγελματιών (προπονητής, διατροφολόγος, φυσικοθεραπευτής, εργοφυσιολόγος, αθλίατρος κτλ) και τον καταλληλότερο εξοπλισμο. Παρόλαυτά, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποτιμάται η αξία της επαρκούς ενεργειακής πρόσληψης και της κατανάλωσης επαρκών ποσοτήτων μικρο – και μακροθρεπτικών συστατικών. Οι αθλητές θα πρέπει οπωσδήποτε να καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες, ειδικά κατά τις ημέρες ξεκούρασης και προετοιμασίας για την συμμετοχή τους σε μεγάλες, αλλά και μικρές, αθλητικές διοργανώσεις. Με αφορμή, λοιπόν, την ανάγκη κάλυψης των διαιτητικών αναγκών των αθλητών, στη συνέχεια, θα παρουσιασθεί και θα αναλυθεί ενεργειακά και ποιοτικά το πρωινό γεύμα του Chris Froome, Πρωταθλητή του ποδηλατικού γύρου Γαλλίας 2016, ο οποίος κατανάλωσε το κάτωθι πρωινό κατά την τελευταία ημέρα ξεκούρασης του κατά τη διάρκεια του ποδηλατικού γύρου Γαλλίας.

Με μια πρώτη ματιά το απεικονιζόμενο πρωινό γεύμα αποτελεί ένα θρεπτικό γεύμα, καθώς περιέχει αβοκάντο και καπνιστό σολομό, τρόφιμα τα οποία αποτελούν εξαιρετικές πηγές μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, πρωτεϊνης υψηλής βιολογικής αξίας και αντιοξειδωτικών. Πιο συγκεκριμένα, το αβοκάντο περιέχει ωφέλιμα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, με κυριότερο εκπρόσωπο το ελαϊκό οξύ, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί καλή πηγή βιταμίνης Ε, καροτενοειδών (λουτεΐνη, ζεαξανθίνη, α- και β-καροτίνη), καλίου και φυτικών ινών. Λόγω της εξαιρετικά αυξημένης περιεκτικότητάς του σε λιπαρά οξέα, το αβοκάντο θεωρείται ως ένας καρπός υψηλής ενεργειακής περιεκτικότητας, καθώς 100γρ τροφίμου αποδίδουν 150 θερμίδες. Συνεπώς, ένα μέτριο αβοκάντο (βάρους 200γρ) αποδίδει περίπου 300 θερμίδες. Η αντιοξειδωτική δράση της βιταμίνης Ε και των καροτενοειδών είναι ωφέλιμη για τους αθλητές υψηλού επιπέδου, οι οποίοι υφίστανται οξειδωτικό στρες κατά τη διάρκεια του αγώνα¹. Επίσης, το αβοκάντο, εξαιτίας της σύστασής του, δρα προστατευτικά ενάντια στην ανάπτυξη καρκίνου^2,3 και καρδιαγγειακών παθήσεων⁴.

Από την άλλη πλευρά, ο σολομός ενισχύει την πρόσληψη των απαραίτητων λιπαρών οξέων, τα οποία δεν μπορεί να συνθέσει ο ανθρώπινος οργανισμός, καθώς ως λιπαρό ψάρι περιέχει ω-3 λιπαρά οξέα [εικοσιπενταενοϊκό οξύ (ΕΡΑ), εικοσιδυοεξαενοϊκό οξύ (DHA) και το α-λινολεϊκό οξύ (ALA)] και συμβάλει επίσης στην ενίσχυση της καρδιαγγειακής υγείας⁵. Η υψηλής βιολογικής αξίας πρωτείνη του σολομού, εφοδιάζει τον οργανισμό με τα απαραίτητα για αυτόν αμινοξέα, και αποτελεί πολύ καλή επιλογή αναπλήρωσης αυτών. Σύμφωνα με την εικόνα, ο αθλητής κατανάλωσε επίσης 3 αυγά ποσέ, τα οποία αποτελούν, επίσης, άριστη πηγή πρωτεϊνης υψηλής βιολογικής αξίας και περιέχουν την ιδανική αναλογία μονοακόρεστων, πολυακόρεστων και κορεσμένων λιπαρών οξέων. Ταυτόχρονα, φαίνεται πως κατανάλωσε ένα φακελάκι Performance Cherry της εταιρείας συμπληρωμάτων Healthspan Elite, το οποίο περιέχει 30ml 100% συμπυκνωμένου χυμού βύσσινου. Το συγκεκριμένο συμπλήρωμα διατροφής προσφέρει αποκατάσταση των δαπανηθέντων ενεργειακών υποστρωμάτων και συμβάλλει στην επανάκτηση των σωματικών δυνάμεων των αθλητών, και ιδιαίτερα των ποδηλατών, κατά τις ημέρες ξεκούρασής τους. Η εταιρεία αναφέρει ότι κάθε φακελάκι συμπληρώματος (30ml) ισοδυναμεί με 100 βύσσινα και αποτελεί ένα δροσιστικό ενεργειακό ποτό πλούσιο σε ανθοκυανίνες, φλαβονοειδή και μελατονίνη, το οποίο είναι κατάλληλο για αθλητές μετά την ολοκλήρωση της άσκησης, καθώς ενισχύει την ποιότητα του ύπνου και τη μυική αποκατάσταση. Επίσης, ο αθλητής ενδέχεται να κατανάλωσε και κάποιο smoothie με φρούτα, σύμφωνα με τα υπολλείματα του δοχείου που φαίνεται στην εικόνα.

Συνοψίζοντας την ποιοτική ανάλυση του πρωινού γεύματος του Chris Froome, ο αθλητής κατανάλωσε επαρκείς ποσότητες ωφέλιμων λιπαρών οξέων, τα οποία ενισχύουν την καρδιαγγειακή του λειτουργία, ενώ ταυτόχρονα η κατανάλωση πρωτεϊνης υψηλής βιολογικής αξίας ενισχύει την αποκατάσταση των καταβολισθέντων μυικών ομάδων. Αναφορικά με την πρόσληψη υδατανθράκων, αυτή συνίσταται στο φακελάκι του 100% συμπυκνωμένου χυμού βύσσινου, ο οποίος περιείχε περίπου 18γρ υδατανθράκων. Σε περίπτωση που ο αθλητής κατανάλωσε, όντως, κάποιο smoothie η υδατανθρακική πρόσληψη θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη κατά 27-42γρ υδατανθράκων. Σύμφωνα με μελέτες^6,7, η αναπλήρωση των δαπανηθέντων υδατανθρακικών πηγών κατά τη διάρκεια του αγώνα είναι εξίσου σημαντική με τη μυική αποκατάσταση, μέσω της επαρκούς κάλυψης των πρωτεινικών αναγκών κατά τις ημέρες ξεκούρασης των αθλητών. Συνεπώς, το πρωινό γεύμα ενός αθλητή θα πρέπει να βασίζεται τόσο στα τρόφιμα που αποτελούν καλές πρωτεϊνικές πηγές, όσο και στα τρόφιμα που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα υδατανθράκων.

Ακόμη, το πρωινό του αθλητή περιλαμβάνει και ένα μικρό μπουκαλάκι ανθρακούχο νερό (330ml), το οποίο είναι πλούσιο σε μεταλλικά ιχνοστοιχεία, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση υγρών και ηλεκτρολυτών του ατόμου, δεδομένου ότι, κατά τη διάρκεια αγώνων υπό συνθήκες ζέστης και υγρασίας (όπως συμβαίνει συχνά το καλοκαίρι), συμβαίνουν σημαντικές διαταραχές υγρών στο σώμα, με αποτέλεσμα την ήπια έως σοβαρή αφυδάτωση, που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη μείωση της αθλητικής απόδοσης και σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό σε σοβαρότερες επιπλοκές (π.χ. θερμοπληξία).

Aξίζει να αναφερθεί ότι οι ενεργειακές ανάγκες των αθλητών κατά τη διάρκεια της συμμετοχής σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις όπως είναι και το TOUR DE FRANCE, στην συγκεκριμένη περίπτωση του Πρωταθλητή Froom, η ημερήσια καύση των θερμίδων τους κυμαίνεται ημερησίως από 6000 έως και 9000 θερμίδες^6,7. Συνεπώς, οι συνολικές ενεργειακές ανάγκες του συγκεκριμένου αθλητή είναι τεράστιες και μπορούμε να αναλογιστούμε πως η αναπλήρωση της ενέργειας και των θρεπτικών συστατικών δεν μπορεί να γίνει εύκολα μέσα σε ένα γεύμα. Όσο για το συγκεκριμένο πρωινό, σύμφωνα με μια αδρή ενεργειακή εκτίμηση, ο αθλητής κατανάλωσε περίπου 537-776 θερμίδες. Σύμφωνα πάντα με τις μελέτες που αναφέραμε ο αθλητής στα επόμενα γεύματά του θα πρέπει να καταναλώσει μεγαλές ποσότητες με συγκεκριμένες αναλογίες κυρίως πρωτεϊνών, αμινοξέων και υδατανθράκων με στόχο τη βέλτιστη πρωτεϊνοσύνθεση καθώς και την βέλτιστη αποκατάσταση του μυικού και ηπατικού γλυκογόνου έτσι ώστε να είναι έτοιμος για τον αγώνα της επόμενης ημέρας⁸

Βιβλιογραφία

1. Margonis K, Fatouros IG, Jamurtas AZ, Nikolaidis MG, Douroudos I, Chatzinikolaou A, Mitrakou A, Mastorakos G, Papasotiriou I, Taxildaris K. Kouretas D. Oxidative stress biomarkers responses to physical overtraining: implications for diagnosis. Free Radic Biol Med. 2007;43(6):901-10.
2. Ding H, Chin YW, Kinghorn AD, D’Ambrosio SM. Chemopreventive characteristics of avocado fruit. Seminars in cancer biology. 2007; 17(5):386-394.
3. Lu QY, Arteaga JR, Zhang Q, Huerta S, Go VLW., Heber D. Inhibition of prostate cancer cell growth by an avocado extract: role of lipid-soluble bioactive substances. The Journal of Nutritional Biochemistry. 2005; 16(1):23-30.
4. Astrup A, Dyerberg J, Elwood P, Hermansen K, Hu FB, Jakobsen MU, Kok FJ, Krauss RM, Lecerf JM, LeGrand P, Nestel P, Riserus U, Sanders T, Sinclair A, Stender S, Tholstrup T, Willett WC. The role of reducing intakes of saturated fat in the prevention of cardiovascular disease: Where does the evidence stand in 2010? American Journal of Clinical Nutrition. 2011; 93(4):684–688.
5. Kris-Etherton PM. Fish consumption, fish oil, Omega-3 fatty acids, and cardiovascular disease. Circulation. 2002;106(21):2747–2757.
6. Saris W, van Erp-Baart M, Brouns F, Westerterp K, Hoor F. Study on food intake and energy expenditure during extreme sustained exercise: The tour de France. International Journal of Sports Medicine. 1989; 10(S 1):S26–31.
7. Bescos R, Galilea P, Jessica B, Porta J. Dietary intake and energy expenditure in Spanish road cyclist during competition and training. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2009; 41(Supplement 1):335–6.
8. Susan C, Heng Sang WS, Kang SJ. Dietary intake of Hong Kong male road cyclists during a multistage event. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2007; 39(Supplement):S247.

Δρ. Mπάρδης Κων/νος : Eπιστημονικός Υπεύθυνος Nutrilab : - Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου - Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής

www.nutrilab.gr

E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Τηλ: 210 300 3535

Fax: 210 72 92 666

Ο καρκίνος των χοληφόρων οδών, καθώς και το αδενοκαρκίνωμα της χοληδόχου κύστης και των χοληφόρων πόρων αποτελούν, αρκετά, ασυνήθιστες μορφές νεοπλασματικής ασθένειας. Η πλειονότητα των ασθενών που εμφανίζουν καρκίνωμα των χοληφόρων οδών και της χοληδόχου κύστης χαρακτηρίζονται από πολύ πτωχή και δυσμενή πρόγνωση. Η ριζική χειρουργική εκτομή των καρκινικών όγκων αποτελεί τη μοναδική τρέχουσα πιθανή θεραπευτική παρέμβαση έναντι της συγκεκριμένης καρκινικής μορφής. Ο μέσος χρόνος επιβίωσης αυτών των ασθενών υπολογίζεται σε μερικούς μήνες και τα ποσοστά πενταετούς επιβίωσης είναι 5-10%. H περιορισμένη χρονικά επιβίωση αυτών των ασθενών δεν σχετίζεται μόνο με την αντίσταση των καρκινικών όγκων στη χημειοθεραπεία και την εν μέρει άγνωστη αιτιολογία εμφάνισής τους, αλλά και με το γεγονός ότι, η πλειονότητα των ασθενών διαγιγνώσκονται για πρώτη φορά, όταν η νόσος είναι αρκετά προχωρημένη και δεν υφίσταται δυνατότητα χειρουργικής αποκατάστασης. Η καθυστερημένη διάγνωση αυτών των ατόμων οφείλεται, κυρίως, στην απουσία ύπαρξης συμπτωμάτων, όταν η νόσος βρίσκεται ακόμη σε αρχικά στάδια. Ο μέσος χρόνος επιβίωσης των ατόμων με τελικού σταδίου καρκίνωμα, που δεν επιδέχεται χειρουργική θεραπευτική παρέμβαση, κυμαίνεται από 5-8 μήνες.¹ Ο ρόλος της χημειοθεραπείας καθίσταται κυρίως, παρηγορητικός σε αυτούς τους ασθενείς. Παρόλα αυτά, μεγάλος αριθμός ερευνητών εκπονεί κατά διαστήματα μελέτες σχετικά με την ανεύρεση κατάλληλων χημειοθεραπευτικών παραγόντων, οι οποίοι να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα τη συγκεκριμένη μορφή νεοπλασίας.² Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες (κυρίως το κάπνισμα), διάφοροι βιολογικοί παράγοντες (το γυναικείο φύλο, μετεμηνοπαυσιακή ηλικία), η κατανάλωση αλκοόλ, ο σακχαρώδης διαβήτης, το ατομικό ιστορικό τυφοειδούς πυρετού, η χολολιθίαση, η παχυσαρκία και οι διατροφικές συνήθειες του ατόμου συνιστούν ορισμένους βασικούς παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου των χοληφόρων οδών και της χοληδόχου κύστης.^3,4

Σύμφωνα με μελέτες^5-9, οι διατροφικές συνήθειες του ατόμου αποτελούν τον βασικότερο παράγοντα κινδύνου εμφάνισης της συγκεκριμένης νεοπλασματικής ασθένειας. Πιο συγκεκριμένα, η ποσότητα και η ποιότητα των καταναλισκόμενων μακροθρεπτικών συστατικών (κυρίως των υδατανθράκων και του λίπους), καθώς, και η συνολικά προσλαμβανόμενη ενέργεια αποτελούν βασικούς διαιτητικούς παράγοντες. Η αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη, μέσα από την κατανάλωση μεγάλων μερίδων φαγητού πλούσιων σε υδατάνθρακες και λίπος, και η περιορισμένη φυσική δραστηριότητα αποτελούν χαρακτηριστικά γνωρίσματα θετικού ενεργειακού ισοζυγίου, το οποίο οδηγεί το άτομο σε παχυσαρκία. Η παχυσαρκία και, ειδικότερα, η κεντρικού τύπου παχυσαρκία, αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου των χοληφόρων οδών και της χοληδόχου κύστης.^8-10 Η ισχυρή συσχέτιση της παχυσαρκίας με τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου βασίζεται στην επερχόμενη αντίσταση στην ινσουλίνη και στην επακόλουθη εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου ανάπτυξης της συγκεκριμένης νεοπλασματικής μορφής, καθώς η αντίσταση στην ινσουλίνη συμβάλλει στη δημιουργία μη αλκοολικής ηπατικής λιπώδους διήθησης, μέσω της συσσώρευσης λιπιδίων στα ηπατικά κύτταρα, η οποία συχνά ακολουθείται από υπεροξείδωση των λιπιδίων, παραγωγή αντιδραστικών μορφών οξυγόνου και επακόλουθη φλεγμονή. Η αυξημένη κατανάλωση υδατανθράκων, κυρίως, απλών υδατανθράκων (όπως σακχαρόζη, φρουκτόζη) και τροφίμων με πρόσθετη ζάχαρη (όπως, ροφήματα με πρόσθετη ζάχαρη και επεξεργασμένα τρόφιμα) αποτελεί βασικό αιτιολογικό παράγοντα του παθοφυσιολογικού μηχανισμού δημιουργίας της μη αλκοολικής ηπατικής λιπώδους διήθησης.⁶ Αναφέρεται ότι, η μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την εμφάνιση καρκίνου της χοληδόχου κύστης.¹¹ Πράγματι, σύμφωνα με μελέτες^5,8,9, η αυξημένη κατανάλωση απλών σακχάρων (μονοσακχαρίτες και δισακχαρίτες), τροφίμων και ποτών με πρόσθετα απλά σάκχαρα μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα στην εμφάνιση της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου, καθώς αυτά τα σάκχαρα μπορούν να επηρεάσουν τη σύνθεση της χολής μέσω του μεταβολισμού των λιποπρωτεϊνών. Σχετική μελέτη⁹ βρήκε ότι, τα άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης εμφανίζουν διπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των χοληφόρων οδών και της χοληδόχου κύστης, σε σύγκριση με τα άτομα που τηρούν ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο (p<0.05). Ειδικότερα, μελέτες^5,12 βρήκαν ότι, η καθημερινή κατανάλωση περισσότερων από 2 ροφημάτων (μερίδας 200ml) πλούσιων σε ζάχαρη (όπως, αναψυκτικά με ζάχαρη, παγωμένο τσάι με πρόσθετη ζάχαρη, φρουτώδη αλκοολούχα ή μη ποτά και ενεργειακά ποτά) σχετίζεται σημαντικά με την ανάπτυξη καρκίνου των χοληφόρων οδών και της χοληδόχου κύστης (p<0.01). Ειδικότερα, τα άτομα που καταναλώνουν καθημερινά τα συγκεκριμένα ροφήματα σε μεγάλες ποσότητες έχουν 79% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο σε σχέση με αυτούς που δεν τα καταναλώνουν.⁵

Συνεπώς, η κατανάλωση απλών σακχάρων, καθώς, και τροφίμων - ποτών με προσθήκη ζάχαρης θα πρέπει να αποφεύγεται και να μετριάζεται, έτσι ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου. Παρόλα αυτά, η αποκλειστική αποφυγή των ροφημάτων με πρόσθετη ζάχαρη δεν αποτελεί μονόδρομο στην πρόληψη του καρκίνου, καθώς το άτομο θα πρέπει να ακολουθεί ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Στη συνέχεια, ακολουθούν ορισμένες χρήσιμες συμβουλές πρόληψης της εμφάνισης καρκίνου των χοληφόρων οδών και της χοληδόχου κύστης:

• Καθημερινή κατανάλωση, τουλάχιστον, 4-5 μερίδων φρούτων και λαχανικών και επιλογή αμυλούχων τροφίμων πλούσιων σε διαλυτές και αδιάλυτες φυτικές ίνες. Τα φρούτα και τα λαχανικά, φαίνεται πως, έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες, μέσω της αντιοξειδωτικής τους δράσης, η οποία οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε αντιοξειδωτικές βιταμίνες (προβιταμίνη Α, βιταμίνες Ε και C) και μεταλλικά ιχνοστοιχεία (π.χ. σελήνιο-Se) Η επαρκής ημερήσια κατανάλωση φυτικών ινών έχει συσχετισθεί με μείωση της εμφάνισης επιθηλιακών νεοπλασμάτων της πεπτικής οδού.⁹
• Αποφυγή κατανάλωσης απλών σακχάρων (μονοσακχαρίτες, δισακχαρίτες), γλυκισμάτων και τροφίμων με πρόσθετη ζάχαρη ή φρουκτόζη και ροφημάτων, κυρίως αναψυκτικών και ποτών, που περιέχουν ζάχαρη.^5,8,12
• Η κατανάλωση τσαγιού ενδέχεται να δρα προστατευτικά έναντι της ανάπτυξης καρκίνου, μέσω της αντιοξειδωτικής δράσης του.^8,9
• Αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων πλούσιων σε λιπαρά (κυρίως κορεσμένα και υδρογονωμένα-trans λιπαρά οξέα) και ενέργεια (θερμίδες- kcal).

Βιβλιογραφία

1. Tsavaris N, Kosmas C, Gouveris P, Gennatas K, Polyzos A, Mouratidou D, Tsipras H, Margaris H, Papastratis G, Tzima E, Papadoniou N, Karatzas G, Papalambros E. Weekly Gemcitabine for the treatment of Biliary tract and gallbladder cancer. Investigational New Drugs. 2004; 22(2):193–198.
2. Hejna M, Pruckmayer M, Raderer M. The role of chemotherapy and radiation in the management of biliary cancer: A review of the literature. European Journal of Cancer. 1998; 34(7):977–986.
3. Tyagi B, Manoharan N, Raina V. Risk factors for gallbladder cancer: A population based case-control study in Delhi. Indian Journal of Medical and Paediatric Oncology. 2008; 29(1):16.
4. Jain K, Sreenivas V, Velpandian T, Kapil U, Garg PK. Risk factors for gallbladder cancer: A case-control study. International Journal of Cancer. 2013;132(7):1660–1666.
5. Larsson SC, Giovannucci EL, Wolk A. Sweetened beverage consumption and risk of Biliary tract and gallbladder cancer in a prospective study. Journal of the National Cancer Institute. 2016; 108(10).
6. Armiliato GN. High-fructose intake in obesity-related Nonalcoholic fatty liver disease. Journal of Gastrointestinal & Digestive System. 2015; 05(03).
7. Malik VS, Popkin BM, Bray GA, Despres J, Willett WC, Hu FB. Sugar-sweetened beverages and risk of metabolic syndrome and type 2 diabetes: A meta-analysis. Diabetes Care. 2010; 33(11):2477–2483.
8. Moerman CJ, Demesquita HBB, Smeets FWM, Runia S. Consumption of foods and Micronutrients and the risk of cancer of the Biliary tract. Preventive Medicine. 1995; 24(6):591–602.
9. Rai A, Mohapatra SC, Shukla HS. A review of association of dietary factors in gallbladder cancer. Indian journal of cancer. 2004; 41(4):147.
10. Wang F. Association between obesity and gallbladder cancer. Frontiers in Bioscience. 2012;17(7):2550.
11. Stinton LM, Shaffer EA. Epidemiology of gallbladder disease: Cholelithiasis and cancer. Gut and Liver. 2012; 6(2):172–187.
12. Serra I, Yamamoto M, Calvo A, Cavada G, Báez S, Endoh K, Watanabe H, Tajima K. Association of chili pepper consumption, low socioeconomic status and longstanding gallstones with gallbladder cancer in a Chilean population. International Journal of Cancer. 2002; 102(4):407–411.

Επιστημονική Ομάδα Nutrilab : Διατροφή - Eργομετρία - Mεταβολισμός

www.nutrilab.gr

E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Τηλ: 210 300 3535

Fax: 210 72 92 666

Η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι μια αυτοπεριοριζόμενη λοίμωξη του οργανισμού, η οποία χαρακτηρίζεται από ταχεία έναρξη οξέων συμπτωμάτων, μετά την πάροδο της ασυμπτωματικής περιόδου επώασης. Βασικό αίτιο πρόκλησης της λοιμώδους μονοπυρήνωσης αποτελεί ο ιός Epstein-Barr (EBV), ο οποίος ανήκει στην οικογένεια των ερπητοϊών. Ο συγκεκριμένος ιός εκκρίνεται στο σίελο, με αποτέλεσμα να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, κατά κύριο λόγο, μέσω του φιλιού. Συνεπώς, πολύ συχνά το συγκεκριμένο κλινικό σύνδρομο χαρακτηρίζεται και ως «ασθένεια του φιλιού». Η επίπτωση της λοίμωξης είναι μεγαλύτερη στα άτομα των ηλικιακών ομάδων 15-25 ετών, ενώ το 95% των ανθρώπων έχει αναπτύξει ανοσία απέναντι σε αυτόν τον λοιμώδη παράγοντα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ομάδα των αθλητών παρουσιάζει το γεγονός ότι, η λοιμώδης μονοπυρήνωση αποτελεί μια από τις πιο συχνά εμφανιζόμενες λοιμώξεις στους αθλητές, ενώ το 90% των αθλητών έχει νοσήσει έως την ηλικία των 30 ετών. Η έναρξη της κλινικής εμφάνισης της νόσου χαρακτηρίζεται από πρόδρομα συμπτώματα διάρκειας 3-5 ημερών, στα οποία περιλαμβάνονται αδυναμία, πονοκέφαλος, απώλεια όρεξης και μυαλγία. Συμπτώματα μεγαλύτερης έντασης, όπως πονόλαιμος, λεμφαδενοπάθεια (ειδικά των οπίσθιων τραχηλικών λεμφαδένων) και εμπύρετου εμφανίζονται μετά την έναρξη της αρχικής ήπιας συμπτωματολογίας και, συνήθως, διαρκούν για χρονικό διάστημα άνω των 4 εβδομάδων, ενώ για τους αθλητές το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ενδέχεται να είναι 3 εβδομάδες με παρατεταμένη ληθαργική συμπεριφορά. Παράλληλα, μεγάλο ποσοστό των μολυσμένων ατόμων (50-75%) ενδέχεται να αναπτύξει ψηλαφητή διόγκωση του σπλήνα (σπληνομεγαλία), ενώ μικρότερο ποσοστό ατόμων (10-15%) μπορεί να αναπτύξει ίκτερο. Οι επιπλοκές της λοιμώδους μονοπυρήνωσης είναι σπάνιες αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν ρήξη σπλήνα, απόφραξη των αεραγωγών, θρομβοκυτοπενία, ηπατική νέκρωση, μυοκαρδίτιδα, περικαρδίτιδα, ακοκκιοκυτταραιμία, αιμολυτική αναιμία και νευρολογικές επιπλοκές (σύνδρομο Guillain-Barre, εγκεφαλίτιδα, οπτική νευρίτιδα).^1,2

Shephard, RJ. (1999). Exercise, Immunity, and Susceptibility to Infection. The Physician and Sportsmedicine, June;27(6):47.

Αρκετές μελέτες^3-5 μελέτησαν την υπάρχουσα σχέση ανάμεσα στα επίπεδα σωματικής άσκησης και τις επερχόμενες αλλαγές της ανοσοποιητικής απόκρισης του ανθρώπινου οργανισμού. Βασικό ερευνητικό ερώτημα αυτών των μελετών αποτέλεσε η εκτίμηση του κινδύνου λοίμωξης, σύμφωνα με τα επίπεδα αθλητικής προπόνησης. Παρατηρήθηκε ότι, η έντονης έντασης σωματική άσκηση οδηγεί σε ποσοτική αύξηση όλων των κυττάρων ανοσολογικής απόκρισης και ιδιαίτερα των φυσικών φονικών κυττάρων (μεγάλα κοκκιώδη κύτταρα), σε σύγκριση με το ήπιας έντασης περπάτημα (γράφημα 1).³ Οι περισσότερες υπάρχουσες μελέτες^4,6 καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, η μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα σχετίζεται με λιγότερες ημέρες νόσησης από λοιμώξεις ιών του κοινού κρυολογήματος και διάφορων ιών που προσβάλλουν το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα. Προς επιβεβαίωση του συγκεκριμένου ερευνητικού συμπεράσματος, το σύνολο υγειονομικών φορέων και οργανισμών συστήνει καθημερινή σωματική άσκηση ήπιας έως μέτριας έντασης για τουλάχιστον 30 λεπτά. Ενώ, ο κίνδυνος ανάπτυξης λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος καθίσταται μεγαλύτερος στην ομάδα των αθλητών που ακολουθούν μεγάλης διάρκειας και έντασης προπονητικά προγράμματα, τα οποία υπερβαίνουν πολλές φορές τα φυσικά όρια αντοχής τους. Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος εμφάνισης μιας λοίμωξης δεν αυξάνεται αποκλειστικά από την εξουθενωτική σωματική δραστηριότητα, αλλά περισσότερο από το συνδυασμό της τελευταίας με ταυτόχρονη έκθεση σε νέους παθογόνους μικροοργανισμούς κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού, έλλειψη ύπνου, σοβαρό ψυχολογικό στρες, πτωχή διατροφή, ή απώλεια βάρους. Οι αλλαγές του ανοσοποιητικού συστήματος εντοπίζονται σε διάφορα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού (όπως, επιδερμίδα, ανώτερο αναπνευστικό σύστημα, εντερικός βλεννογόνος, πνεύμονες, αιμοποιητικό και μυϊκό σύστημα) και λαμβάνουν χώρα μετά από παρατεταμένη, πολύ έντονη άσκηση, διάρκειας μεγαλύτερης από 90 λεπτά. Πιο συγκεκριμένα, η χρονική περίοδος των 3 έως και 72 ωρών (αναλόγως του ατόμου) μετά την ολοκλήρωση της παρατεταμένης και εξουθενωτικής σωματικής άσκησης χαρακτηρίζεται ως ένα «ανοιχτό παράθυρο» στο εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού απέναντι σε ιούς και βακτήρια, τα οποία βρίσκουν προσοδοφόρο έδαφος ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού στους ιστούς του εξασθενημένου ανοσοποιητικά ξενιστή με επακόλουθη αύξηση του κινδύνου εμφάνισης υποκλινικής και κλινικής λοίμωξης (γράφημα 2).⁴

Γράφημα 1: Οξείες αλλαγές της ανοσολογικής απόκρισης ανάλογα με το επίπεδο σωματικής δραστηριότητα
Πηγή: Calabrese and Nieman 1996³

Γράφημα 2: Απεικόνιση της χρονικής περιόδου του «ανοιχτού παραθύρου» απέναντι σε μικροοργανισμούς.
Πηγή: Niemen 2003⁴

Η αντιμετώπιση της λοιμώδους μονοπυρήνωσης είναι συμπτωματική και περιλαμβάνει επαρκή ενυδάτωση, ξεκούραση και κατάλληλη αναλγητική φαρμακευτική αγωγή, καθώς η χορήγηση αντιβιοτικών και αντιικών φαρμάκων δεν είναι αποτελεσματική, ενώ η χρήση ορισμένων αντιβιοτικών (αμπικιλίνη ή αμοξυκιλίνη) μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση μη-αλλεργικών εξανθημάτων.⁷ Ακόμη, η χρήση ασπιρίνης θα πρέπει να αποφεύγεται λόγω της ύπαρξης κινδύνου εμφάνισης του συνδρόμου Reye, ενώ τα κορτικοστεροειδή θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε άτομα με σοβαρές επιπλοκές, όπως σοβαρή αναπνευστική δυσχέρεια, μυοκαρδίτιδα, ηπατίτιδα ή νευρολογικά συμπτώματα.^1,2 Σύμφωνα με την Αμερικάνικη κοινότητα της αθλητικής ιατρικής, οι αθλητές που βρίσκονται στη συμπτωματική φάση της λοίμωξης θα πρέπει να αποφεύγουν κάθε είδος αθλητικής δραστηριότητας για τουλάχιστον 21 ημέρες μετά την έναρξη των κλινικών συμπτωμάτων. Μετά την πάροδο αυτού του χρονικού διαστήματος, οι αθλητές μπορούν να ξεκινήσουν σταδιακά να αυξάνουν τα επίπεδα σωματικής τους δραστηριότητας, αρχικά, με ελαφριάς έντασης περπάτημα και στη συνέχεια με προοδευτική αύξηση της διάρκειας και της έντασης της σωματικής δραστηριότητας (όχι πάνω από 10% αύξηση για κάθε εβδομάδα). Ο κίνδυνος ρήξης του διογκωμένου σπλήνα αποτελεί το βασικότερο αίτιο αποφυγής της σωματικής δραστηριότητας (διάγραμμα 1).⁸ Το σύνολο των ατόμων, συνήθως, ανακάμπτει πλήρως μετά την πάροδο 2-3 μηνών, ενώ μπορεί να υπάρξει παράταση αυτού του χρονικού διαστήματος σε ορισμένα άτομα.¹ Ορισμένες βασικές συμβουλές προς τους αθλητές για τη διαχείριση, τόσο του κινδύνου εμφάνισης της λοιμώδους μονοπυρήνωσης, όσο και της διαδικασίας ανάκτησης της σωματικής ευεξίας αποτελούν τα ακόλουθα:

• Τήρηση των επιπέδων σωματικού και ψυχικού στρες στα ελάχιστα δυνατά επίπεδα.
• Τήρηση ενός καθημερινού ισορροπημένου διαιτολογίου.
• Αποφυγή υπέρβασης των ορίων φυσικής αντοχής και χρόνιας αδυναμίας με εξουθενωτικά προπονητικά προγράμματα.
• Τήρηση επαρκούς ωραρίου νυχτερινής ανάπαυσης
• Αποφυγή ταχείας απώλειας κιλών
• Τηρείστε τα μέτρα προφύλαξης διασποράς των μικροοργανισμών με αποφυγή αγγίγματος των βλεννογόνων της μύτης, του στόματος και των οφθαλμών σας.
• Αποφύγετε την επαφή με νοσούντες, ιδιαίτερα πριν την διεξαγωγή σημαντικών αθλητικών γεγονότων.

Διάγραμμα 1: Ορθή διαχείριση των αθλητών που προσβλήθηκαν από τον ιό EBV
Πηγή: Becker and Smith 2014⁸

Σε αυτό το σημείο κρίνεται αναγκαίο να αναφερθούν ορισμένες βασικές συμβουλές διατροφής για την ορθότερη συμπτωματική αντιμετώπιση της λοιμώδους μονοπυρήνωσης και την επίτευξη της μέγιστης δυνατής διατήρησης των σωματικών δυνάμεων του εκάστοτε αθλητή. Δεδομένου των προαναφερόμενων συμπτωμάτων, τόσο της αρχικής κλινικής κατάστασης του ασθενούς, όσο και της μετέπειτα κύριας συμπτωματικής φάσης, το άτομο θα πρέπει:

• Να ακολουθεί καθημερινά ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο πλούσιο σε θερμίδες και πρωτεΐνες, έτσι ώστε να προληφθεί ο καταβολισμός της σωματικής μυϊκής πρωτεΐνης. Ιδιαίτερα οι αθλητές, που διαθέτουν μεγαλύτερο βασικό μεταβολικό ρυθμό, λόγω της αυξημένης μυϊκής τους μάζας, θα πρέπει να καλύπτουν καθημερινά τις αυξημένες ενεργειακές και πρωτεϊνικές τους ανάγκες.⁹
• Να ενυδατώνεται επαρκώς, καθώς βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο αφυδάτωσης, εξαιτίας της εμπύρετης κατάστασης και των αυξημένων μεταβολικών κυτταρικών αναγκών.² Συνεπώς, κρίνεται απαραίτητη η κατανάλωση 8-10 ποτηριών νερού ημερησίως.
• Να αποφεύγει την κατανάλωση αλκοόλ, καθώς η συμμετοχή του ήπατος στην ανοσολογική απόκριση του οργανισμού έναντι του ιού και η ενδεχόμενη φαρμακευτική αγωγή αποτελούν παράγοντες αποχής από αλκοολούχα ποτά.¹⁰
• Να καταναλώνει καθημερινά τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών, καθώς είναι πλούσια σε νερό, βιταμίνες και μεταλλικά ιχνοστοιχεία, δρώντας προληπτικά έναντι του κινδύνου αφυδάτωσης και κυτταρικής οξείδωσης.
• Να λάβει, πιθανώς, κάποιο συμπλήρωμα διατροφής με βόειο πρωτόγαλα, προβιοτικά και επιλεγμένα αντιοξειδωτικά, καθώς σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη¹¹, η λήψη τέτοιων συμπληρωμάτων μπορεί να μειώσει την επίπτωση και τη δριμύτητα των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος στους αθλητές υψηλών επιδόσεων. Πιο συγκεκριμένα, η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής με βιταμίνη C (250–4000 mg σε διακεκομμένες δόσεις), βιταμίνη Ε (400–1200 IU σε διακεκομμένες δόσεις), βιταμίνες του συμπλέγματος Β, αμινοξύ L-λυσίνη θα βοηθούσε στη διαχείριση της λοίμωξης. Ενώ, η συνακόλουθη λήψη λεβοκαρνιτίνης και συνένζυμου Q10 (4-15 mg/kg την ημέρα) καθίσταται βοηθητική στους έφηβους και νεαρούς αθλητές με προβλήματα ακμής, που λαμβάνουν μινοκυκλίνη για την θεραπεία της ακμής.¹²
• Να τηρεί τους κανόνες υγιεινής και να μην μοιράζεται κοινά σκεύη (ποτήρια, πιάτα ή μαχαιροπήρουνα), δοχεία φαγητού και παγούρια νερού, έτσι ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος διασποράς του ιού.¹⁰Ακόμη, το φιλί θα πρέπει να αποφεύγεται, έτσι ώστε να αποφευχθεί η μετάδοση σαλιού από τον φορέα του ιού στο άλλο άτομο.

Εν κατακλείδι, η λοιμώδης μονοπυρήνωση αποτελεί ένα κοινό πρόβλημα ανάμεσα στους νεαρούς ηλικιακά αθλητές και γι’ αυτό απαιτείται η τήρηση μέτρων προφύλαξης έναντι των μικροοργανισμών και η σταδιακή επανένταξη του ασθενή στο πρόγραμμα προπόνησης, ώστε να εκμηδενιστεί ο κίνδυνος επιπλοκών και, κυρίως, ο κίνδυνος ρήξης του σπλήνα. Παρόλα αυτά, η έγκαιρη και έγκυρη κλινική διάγνωσης της λοιμώδους καταστάσεως και η συνακόλουθη πρόοδος της τεχνολογίας των απεικονιστικών μεθόδων συντελούν στην αποφυγή ρήξης του σπλήνα και στη δυνατότητα ομαλής και ασφαλούς επανένταξης του αθλητή στο πρόγραμμα σωματικής άσκησης μέσα σε χρονικό διάστημα λίγων εβδομάδων. Ακόμη, η μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των αθλητών είναι ελάχιστες και παρατηρούνται σπάνια.¹³

Βιβλιογραφικές Πηγές:

1. Putukian, M., O'Connor, F. G., Stricker, P., McGrew, C., Hosey, R. G., Gordon, S. M., Kinderknecht, J., Kriss, V.M., and Landry, G. Mononucleosis and athletic participation: an evidence-based subject review. Clinical Journal of Sport Medicine, 2008, 18(4), 309-315.
2. Andreoli, TE., Carpenter, C., Griggs, R.C., Loscalzo, J. Cecil Βασική Παθολογία. 5η εκδ. τόμος Β’ Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας. 2010.
3. Calabrese, LH. Nieman, DC. Exercise, immunity, and infection. The Journal of the American Osteopathic Association, 1996, 96(3), 166-176.
4. Niemen, D.C. Current perspective on exercise immunology. Current Sports Medicine Reports, 2003, 2(5):239-42 2003.
5. Niemen, D.C. Exercise effects on systemic immunity. Immunology and Cell Biology, 2000, 78:496–501.
6. Shephard, RJ. (1999). Exercise, Immunity, and Susceptibility to Infection. The Physician and Sportsmedicine, June;27(6):47.
7. Chan KH, Ng MH, Seto WH, Peiris JS. (2001). Epstein-Barr virus (EBV) DNA in sera of patients with primary EBV infection. J Clin Microbiol., 39:4152-4154.
8. Becker, JA., Smith, JA. Return to play after infectious mononucleosis. Sports Health: A Multidisciplinary Approach, 2014, 6(3):232-238.
9. Cronk, GA., Naumann, DE. Treatment of infectious mononucleosis; a review of 1500 cases. Postgraduate medicine, 1958, 23(6):605-611.
10. King, J. Infectious mononucleosis: update and considerations. The Nurse Practitioner, 2009, 34(11):42-45.
11. Gleeson, M., Pyne, DB. Respiratory inflammation and infections in high-performance athletes. Immunology and cell biology, 2016, 94(2): 124-131.
12. Zoraster, RM., Rison, RA. (2008). Severe lactic acidosis secondary to minocycline in a teenager with infectious mononucleosis and mitochondrial myopathy. Clinical neurology and neurosurgery, 2008, 110(6):627-630.
13. Shephard, R. J. Exercise and the Athlete With Infectious Mononucleosis. Clinical Journal of Sport Medicine, 2016.

Επιστημονική Ομάδα Εργομετρικού Κέντρου Nutrilab : Διατροφή - Άσκηση - Mεταβολισμός

Δρ. Mπάρδης Κων/νος : Eπιστημονικός Υπεύθυνος Nutrilab : Εργοφυσιολόγος - Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου - Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής

Άρτεμις Στεργίου - Διαιτολόγος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου -

Ηλιάννα Καραγκούνη - Πτυχιούχος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών

www.nutrilab.gr

E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Τηλ: 210 300 3535

Fax: 210 72 92 666

Οι θερινοί μήνες αποτελούν μια εποχή μεταβολής των διατροφικών μας συνηθειών, καθώς το ανθρώπινο σώμα υποβάλλεται σε σημαντικές ομοιοστασιακές αλλαγές, με σκοπό την επίτευξη της εύρυθμης λειτουργίας του. Πιο συγκεκριμένα, οι αυξημένες περιβαλλοντικές θερμοκρασίες, καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο αφυδάτωσης και σε μεταβολές της όρεξης του ατόμου. Η περίοδος των καλοκαιρινών διακοπών συνιστά μια περίοδο σωματικής, ψυχικής και πνευματικής ανάπαυσης, κατά την οποία παρατηρείται πολύ συχνά μια συνακόλουθη αποδιοργάνωση των καθημερινών συνηθειών του ατόμου. Οι καθημερινές διατροφικές συνήθειες του ατόμου αποτελούν την κύρια μορφή των ημερήσιων συνηθειών, οι οποίες βάλλονται περισσότερο από τις καλοκαιρινές διακοπές. Συνεπώς, το άτομο θα πρέπει να τηρεί ανέπαφο τον χαρακτήρα του καθημερινού διαιτολογίου του και να στοχεύει σε υγιεινές διατροφικές επιλογές, επαρκή ενυδάτωση και ημερήσιο πρόγραμμα σωματικής δραστηριότητας. Παρόλα αυτά, οι καθημερινές επισκέψεις στην παραλία, οι εκδρομές και οι νυχτερινές βόλτες με παρέα μπορεί να δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την τήρηση ενός ισορροπημένου διαιτολογίου. Προς επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος παρέχονται ορισμένες χρήσιμες συμβουλές:

• Η επαρκής ενυδάτωση πρέπει να αποτελεί τον βασικότερο στόχο του ατόμου κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς οι μεταβολές στα επίπεδα των σωματικών υγρών οδηγούν σε μεταβολές της ομοιόστασης του οργανισμού και ειδικότερα της θερμορυθμιστικής ικανότητάς του. Η σωματική αδυναμία αποτελεί άμεσο επακόλουθο της αφυδάτωσης και επιδεινώνεται με την αύξηση της περιβαλλοντικής θερμοκρασίας. Ειδικότερα, τα άτομα που προτιμούν την κολύμβηση στις παραλίες κατά τις πρωινές, μεσημβρινές και πρώτες απογευματινές ώρες θα πρέπει να ενυδατώνονται επαρκώς. Όλα τα άτομα θα πρέπει να καταναλώνουν τουλάχιστον 6-8 ποτήρια νερό ημερησίως και να επιλέγουν δροσερά ροφήματα χωρίς προσθήκη ζάχαρης (π.χ. παγωμένο πράσινο τσάι χωρίς ζάχαρη, ½ ή 1 ποτήρι παγωμένου φυσικού χυμού)

• Η αυξημένη ανάγκη κατανάλωσης υγρών το καλοκαίρι οδηγεί στη συνεχή χρήση πλαστικών μπουκαλιών ή παγουριών, ειδικά στην ομάδα των ατόμων που βρίσκεται εκτός σπιτιού τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Ορισμένα δοχεία συλλογής και μεταφοράς υγρών αποτελούνται από πλαστικό, το οποίο κρίνεται ως άκρως επιβλαβές για την υγεία όταν περιέχει την χημική ουσία άλφα βισφενόλη Α (bisphenol A ή ΒPA). Συνεπώς, αυτά τα δοχεία θα πρέπει να απορρίπτονται μετά τη χρήση τους και να μην επαναχρησιμοποιούνται. Η εν λόγω χημική ουσία «ενοχοποιείται» για τη διαταραχή της ομοιόστασης των ορμονών και την πυροδότηση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Όλα τα άτομα θα πρέπει να χρησιμοποιούν μόνο 1 φορά τα πλαστικά μπουκάλια μιας χρήσης (τύπου ΡΕΤ), να αποφεύγουν τη θέρμανση πλαστικών μπουκαλιών στο φούρνο μικροκυμάτων και αυτά που είτε φέρουν τρίγωνο με τους αριθμούς 3,6,7, είτε αναγράφουν ΒPA. Ενώ τα μπουκάλια, που φέρουν τρίγωνο με τους αριθμούς 4 και 5 μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
• Η κατανάλωση 4-5 μερίδων φρούτων και λαχανικών ημερησίως αποτελεί εξίσου βασικό διατροφικό στόχο, που αποσκοπεί στην επαρκή ενυδάτωση του ατόμου και στην επίτευξη της αίσθησης κορεσμού, με αποτέλεσμα την αποφυγή μη υγιεινών διατροφικών επιλογών. Ειδικότερα, τα φρέσκα δροσερά φρούτα μπορούν να αποτελέσουν το ιδανικότερο σνακ για τους καλοκαιρινούς εκδρομείς και τους λουόμενους των παραλιών, καθώς είναι πλούσια σε βιταμίνες, μεταλλικά ιχνοστοιχεία και νερό. Το καρπούζι αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά φρούτα του καλοκαιριού, καθώς περιέχει την μεγαλύτερη ποσότητα νερού, σε σύγκριση με όλα τα υπόλοιπα φρούτα. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε νερό και ηλεκτρολύτες βοηθούν στην επαρκή ενυδάτωση του οργανισμού και στην αποφυγή των ηλεκτρολυτικών διαταραχών, με αποτέλεσμα την αποφυγή θερμοπληξίας.

• Αποφύγετε την κατανάλωση κορεσμένων και υδρογονωμένων (trans) λιπαρών οξέων. Πιο συγκεκριμένα, πηγές κορεσμένων λιπαρών αποτελούν τα λιπαρά κρέατα, το κόκκινο κρέας, τα λιπαρά τυριά, η κρέμα γάλακτος, τα αλλαντικά, το βούτυρο, οι σοκολάτες και τα γλυκίσματα, ενώ πηγές trans λιπαρών αποτελούν όλα τα έτοιμα αρτοπαρασκευάσματα (σφολιάτες, πίττες, κέικ, ντόνατς) και η πλειονότητα των πρόχειρων γευμάτων (junk foods). Η κατανάλωση λιπαρών γευμάτων δημιουργεί αίσθημα κορεσμού και πληρότητας στομάχου, με αποτέλεσμα το άτομο να νιώθει μεγαλύτερη δυσφορία και μικρότερη ανεκτικότητα στις υψηλές θερμοκρασίες. Γι’ αυτό αποφύγετε την κατανάλωση λιπαρών γευμάτων ή σνακ στην παραλία, κυρίως τις μεσημβρινές ώρες.
• Μετριάστε την ημερήσια κατανάλωση αλατιού σε 6gr (1κ.γλ.). Η αυξημένη κατανάλωση νατρίου σχετίζεται άμεσα με αύξηση της αρτηριακής πίεσης, η οποία υποβάλλεται σε ανοδικές διακυμάνσεις ειδικά τις πολύ ζεστές ημέρες του καλοκαιριού. Παρόλα αυτά, τα άτομα δεν πρέπει να τηρούν αυστηρώς άναλη διατροφή, καθώς απορρέουν κίνδυνοι ηλεκτρολυτικών διαταραχών.
• Αποφύγετε την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών. Σε περίπτωση που η καλοκαιρινή σας έξοδος με παρέα επιβάλλει την κατανάλωση αλκοόλ, προτιμήστε κρασί (κυρίως κόκκινο, καθώς είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή τα οποία δρουν προστατευτικά ενάντια στην αθηρωμάτωση), μπύρα, τζιν τόνικ, βότκα πορτοκάλι ή κοκτέιλ χωρίς αλκοόλ και προσθήκη ζάχαρης. Σύμφωνα με τον Εθνικό Οδηγό Διατροφής (2014), οι άνδρες θα πρέπει να περιοριστούν σε 2 ποτά ημερησίως και οι γυναίκες σε 1 ποτό ημερησίως. Επίσης, καλό θα ήταν πριν πιείτε ένα ποτό να έχετε καταναλώσει ένα ελαφρύ γεύμα, όπως μια σαλάτα με 90g άπαχο κρέας (κοτόπουλο, μπριζόλα)

• Αποφύγετε την κατανάλωση αναψυκτικών και ποτών με προσθήκη ζάχαρης, καθώς μπορεί να ανακουφίζουν αρχικά τη δίψα, αλλά στην πραγματικότητα επιτείνουν το αίσθημα της δίψας.
• Ενσωματώστε στο καθημερινό σας διαιτολόγιο μικρά και συχνά γεύματα. Ο ημερήσιος καταμερισμός της τροφής σε 5-6 γεύματα βοηθά στην ομοιόμορφη διατήρηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, με αποτέλεσμα το άτομο να έχει την απαραίτητη ενέργεια που χρειάζεται, καθώς η ζέστη τροποποιεί τα συναισθήματα ευεξίας και ενεργητικότητας.
• Σε περίπτωση που η καλοκαιρινή σας έξοδος επιβάλλει την κατανάλωση πρόχειρου φαγητού, προτιμήστε 2 καλαμάκια κοτόπουλο με 1 πίτα αλάδωτη, 2 κομμάτια πίτσα μαργαρίτα, 1 κρέπα με γαλοπούλα, τυρί και λαχανικά της αρεσκείας μας. Ενώ, μπορείτε να τα συνοδέψετε με μια σαλάτα, που αποτελείται μόνο από λαχανικά και δεν περιέχει διάφορες σος.

• Η καθημερινή σωματική δραστηριότητα κρίνεται απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού, ενώ φαίνεται πως το καλοκαίρι υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες φυσικής δραστηριότητας για το άτομο. Πιο συγκεκριμένα, 30-45 λεπτά καθημερινής κολύμβησης σε συνδυασμό με έναν απογευματινό ή βραδινό περίπατο 15 λεπτών αποτελούν ιδανική επιλογή για τη διατήρηση επαρκών επιπέδων σωματικής δραστηριότητας.

Συμβουλές Διατροφής από το Εργομετρικό Κέντρο Nutrilab: Διατροφή - Άσκηση - Μεταβολισμός

www.nutrilab.gr

E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Τηλ: 210 300 3535

Fax: 210 72 92 666