Τις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότεροι αθλητές επιθυμούν να προσδώσουν ένα ιδιαίτερο κύρος στην εμφάνισή τους μέσα από την επιλογή να στιγματίσουν το δέρμα τους με κάποιο τατουάζ. Τις περισσότερες φορές τα άτομα και, ιδιαίτερα, οι αθλητές προσπαθούν να εξωτερικεύσουν προσωπικά ιδεώδη και εμπειρίες μέσα από τον στιγματισμό του δέρματός τους με διάφορα συμβολικά τατουάζ. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου το άτομο επιθυμεί να διανθίσει το σώμα του με τατουάζ, με μοναδικό σκοπό τη βελτίωση της αισθητικής του εμφάνισης. Η προτίμηση των αθλητών στα τατουάζ καθίσταται εμφανής μέσα από μια πρόσφατη αναφορά¹ για τους αθλητές του ΝΒΑ, στην οποία αναφέρεται ότι, το 53% όλων των παικτών μπάσκετ του ΝΒΑ, κατά την αθλητική σεζόν 2015 – 2016 έχουν κάνει κάποιο τατουάζ. Ενώ, σε δυο ομάδες καλαθοσφαίρισης του ΝΒΑ (Cleveland Cavaliers και Houston Rockets) οι παίκτες έχουν τατουάζ σε ποσοστό 73%, γεγονός που σημαίνει ότι, 3 στους 4 παίκτες έχουν κάποιο τατουάζ.

Το τατουάζ ή, αλλιώς, η δερματοστιξία αποτελεί μια μέθοδο τροποποίησης της όψης του δέρματος με διάτρηση της δεύτερης κύριας στιβάδας του δέρματος, το χόριο, που βρίσκεται κάτω από την επιδερμίδα, με τη χρήση ενός συμπλέγματος βελόνων. Οι βελόνες αυτές περιέχουν ανεξίτηλο μελάνι, το οποίο διαπερνά την επιφάνεια του δέρματος με συχνότητα 50 – 3000 τρυπημάτων ανά λεπτό. Ο συνδυασμός της κινητοποίησης των μακροφάγων κυττάρων με τη διάχυση της βαφής εντός του χορίου προσδίδει τη μονιμοποίηση του μελανιού επί του δέρματος.² Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Δερματολογίας³, υπάρχουν 5 είδη τατουάζ, τα τραυματικά τατουάζ (αναφέρονται και ως «φυσικά τατουάζ» και προέκυψαν ύστερα από τραυματισμούς, αλλάζοντας την όψη του δέρματος), τα ερασιτεχνικά τατουάζ (μέσω παραδοσιακών μεθόδων δερματοστιξίας) και τα επαγγελματικά τατουάζ (μέσω χρήσης μοντέρνων μηχανών), τα αισθητικά τατουάζ (μόνιμο μακιγιάζ), τα λειτουργικά τατουάζ, που χρησιμοποιούνται πρωτίστως για έναν άλλο σκοπό πέραν της αισθητικής (π.χ. τατουάζ σε άτομα με Αλτσχάιμερ με τα ονόματά τους , ώστε η αναγνώρισή τους να είναι εύκολη σε περίπτωση εξαφάνισής τους) και τα ιατρικά τατουάζ (συνεπικουρικός ρόλος επί κάποιας θεραπευτικής αγωγής, όπως ακτινοθεραπεία, αποκατάσταση μαστού κτλ.).

Το χόριο της επιδερμίδας περιλαμβάνει ίνες κολλαγόνου, αιμοφόρα αγγεία και αδένες, όπως τους ιδρωτοποιούς αδένες. Οι ιδρωτοποιοί αδένες αποτελούν τα βασικά ανατομικά λειτουργικά στοιχεία ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματος, μέσω της αποβολής ιδρώτα, ο οποίος εξατμίζεται από την επιφάνεια της επιδερμίδας και οδηγεί σε αποβολή θερμότητας προς το περιβάλλον. Ο παραγόμενος ιδρώτας είναι πλούσιος σε κατιόντα νατρίου, με αποτέλεσμα η έκκρισή του να αποτελεί βασική πηγή απωλειών νατρίου από τον οργανισμό.⁴ Δεδομένου ότι, η έκχυση της βαφής, κατά την εκτέλεση του τατουάζ, γίνεται στο χόριο, ενδέχεται να επέλθουν δυσμενείς επιπτώσεις στη λειτουργία των ιδρωτοποιών αδένων.

Πιο συγκεκριμένα, μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη⁵ διεξήχθει με σκοπό τη διερεύνηση της επίδρασης των τατουάζ στη βασική λειτουργία των ιδρωτοποιών αδένων. Επίσης, διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ της διάρκειας κτήσης τατουάζ και των επερχόμενων αλλαγών στο ρυθμό εφίδρωσης και στη συγκέντρωση νατρίου της επιδερμίδας με τατουάζ και της επιδερμίδας άνευ τατουάζ.

Στη μελέτη συμμετείχαν 10 άτομα με τατουάζ σε μια μεριά του σώματός τους. Οι ερευνητές μέτρησαν το ρυθμό εφίδρωσης και τη συγκέντρωση του ιδρώτα σε νάτριο, τόσο στην περιοχή της επιδερμίδας με τατουάζ, όσο και στην περιοχή της επιδερμίδας χωρίς τατουάζ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, ο ρυθμός εφίδρωσης ήταν σημαντικά χαμηλότερος στην περιοχή της επιδερμίδας με τατουάζ, κατά 53%, σε σύγκριση με την περιοχή της επιδερμίδας άνευ τατουάζ. Στο ακόλουθο διάγραμμα (Διάγραμμα 1), φαίνεται ότι, ο ρυθμός εφίδρωσης ήταν σημαντικά χαμηλότερος σε όλους τους συμμετέχοντες στην περιοχή της επιδερμίδας τους που είχαν τατουάζ, σε σύγκριση με την περιοχή της επιδεμίδας τους άνευ τατουάζ. Αντιθέτως, η μέση συγκέντρωση νατρίου στον ιδρώτα των συμμετεχόντων ήταν σημαντικά υψηλότερη στην περιοχή της επιδερμίδας με τατουάζ, κατά 64%, σε σύγκριση με την περιοχή της επιδερμίδας άνευ τατουάζ. Ειδικότερα, στο ακόλουθο διάγραμμα (Διάγραμμα 2), φαίνεται ότι, η συγκέντρωση νατρίου στον ιδρώτα του 90% των συμμετεχόντων ήταν σημαντικά υψηλότερη στην περιοχή της επιδερμίδας που είχαν τατουάζ, σε σύγκριση με την περιοχή της επιδεμίδας άνευ τατουάζ. Ενώ, η χρονική διάρκεια κτήσης του τατουάζ δεν σχετίστηκε με το ρυθμό εφίδρωσης και τη συγκέντρωση νατρίου στον ιδρώτα.

Διάγραμμα 1. Σύγκριση του ρυθμού εφίδρωσης μεταξύ της επιδερμίδας με και χωρίς τατουάζ

Διάγραμμα 2. Σύγκριση της συγκέντρωσης νατρίου μεταξύ της επιδερμίδας με και χωρίς τατουάζ

Συνεπώς, τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι, τα τατουάζ μπορούν να μεταβάλλουν το ρυθμό εφίδρωσης, καθώς και την επαναρρόφηση νατρίου. Διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργίας των ιδρωτοποιών αδένων οδηγεί σε διαταραγμένη θερμορρυθμιστική ικανότητα του οργανισμού. Η δυνατότητα του οργανισμού να διατηρεί φυσιολογική την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος επί υψηλών περιβαλλοντικών θερμοκρασιών αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο κατά την προπόνηση ή τον αγώνα υπό συνθήκες υψηλής περιβαλλοντικής θερμοκρασίας, όπως το καλοκαίρι.⁶ Καθίσταται, λοιπόν, εμφανές ότι, αθλητές με τατουάζ, που καλύπτουν αρκετά σημεία της επιδερμίδας τους, χαρακτηρίζονται από διαταραγμένη θερμορρυθμιστική ικανότητα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να επιτύχουν τη βέλτιστη δυνατή αποδοτικότητα κατά τους θερινούς μήνες. Επομένως, τα τατουάζ, φαίνεται πως, μπορούν να επιφέρουν δυσμενή αποτελέσματα στην αθλητική απόδοση, ιδιαίτερα, όταν η περιβαλλοντική θερμοκρασία είναι υψηλή κατά τη διάρκεια της προπόνησης.

1. NBA tattoos. 2016. Available from: http://nbatattoos.tumblr.com/.
2. Poli D, Fleenor M, Rearick M. Drawing on Popular Culture: Using Tattooing to Introduce Biological Concepts. Am Biol Teach. 2012; 74(6):381-385.
3. Cronin TA, Fox JL. Tattoos, Body Piercings and Other Skin Adornments. SKIN AND AGING. 2003; 11(4): 48-55.
4. Andreoli TE, Benjamin I, Griggs RC, Carpenter CCJ. Andreoli and carpenter’s Cecil essentials of medicine: With STUDENT CONSULT online access (Cecil essentials of medicine). 7th ed. Philadelphia: Elsevier Health Sciences; 2010.
5. Luetkemeier MJ, Hanisko JM, Aho KM. Skin Tattoos Alter Sweat Rate and Na+ Concentration. Med Sci Sports Exerc. 2017; 49(7):1432-1436. Coyle EF. Fluid and fuel intake during exercise. J Sports Sci. 2004; 22:39-55.