«Ορθοστατική υπόταση. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί με αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής»
Ως ορθοστατική υπόταση ορίζεται η μείωση της συστολικής πίεσης κατά 20 mmHg ή της διαστολικής πίεσης κατά 10 mmHg, μέσα σε διάστημα τριών λεπτών ορθοστασίας («κλασσική» μορφή ορθοστατικής υπότασης). Το συμπτώματα που συνοδεύουν την ορθοστατική υπόταση είναι ζάλη, αδυναμία, θόλωση όρασης, ναυτία, μέχρι και λιποθυμία, μεταξύ άλλων. Τα αίτια ποικίλουν μεταξύ αφυδάτωσης, νοσημάτων καρδιαγγειακού, νευρικού ή ενδοκρινικού συστήματος κ.α.. Ανάλογα με το αίτιο αποφασίζεται η αντιμετώπιση της κατάστασης με ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή.
Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση της ορθοστατικής υπότασης θα πρέπει να περιλαμβάνει και ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Κατ’ αρχάς, όσον αφορά τη διατροφή, οι διατροφικές αλλαγές που συστήνονται έχουν ως στόχο την αύξηση του όγκου του εξωκυττάριου υγρού στο σώμα και πιο συγκεκριμένα, μέσα στα αγγεία. Στους πάσχοντες από ορθοστατική υπόταση συστήνεται αύξηση της πρόσληψης αλατιού, εφόσον φυσικά κάτι τέτοιο δεν αντενδείκνυται από τη συνολική κατάσταση υγείας τους. Η πρόσληψη αλατιού που συστήνεται είναι 10-20 γραμμάρια αλατιού την ημέρα. Η πρόσληψη αυτού του μεγέθους επιτυγχάνεται έυκολα με τη σύγχρονη διατροφή, όπου το αλάτι βρίσκεται σε πλήθος τυποποιημένων τροφίμων του εμπορίου. Για ασθενείς που δεν επιτυγχάνουν τη συνιστώμενη πρόσληψη αλατιού μπορεί να συνταγογραφηθεί συμπληρωματική χορήγηση.
Η αυξημένη πρόσληψη αλατιού εξυπηρετεί την κατακράτηση μεγαλύτερου μέρους των προσλαμβανόμενων υγρών που προσλαμβάνουμε μέσω της διατροφής. Η αυξημένη πρόσληψη αλατιού διεγείρει το αίσθημα της δίψας και συνεπώς συνοδεύεται από μεγαλύτερη κατανάλωση υγρών. Για την αντιμετώπιση της ορθοστατικής υπότασης συστήνεται συνολική κατανάλωση υγρών σε ποσότητα τουλάχιστον 1.5-2 λίτρων την ημέρα. Βέβαια, οι ανάγκες σε υγρά, εξατομικεύονται με βάση κυρίως το μέγεθος του σώματος του ασθενούς και τα επίπεδα της φυσικής του δραστηριότητας.
Ασθενείς που έχουν αυξημένη πρόσληψη αλατιού, και ειδικά εάν αυτό συνδυάζεται με φαρμακευτική αντιμετώπιση της ορθοστατικής υπότασης (συνήθως συνταγογραφείται φλουκορτιζόνη), θα πρέπει να ενισχύσουν το κάλιο στη διατροφή τους. Για να το πετύχουν αυτό συστήνεται αύξηση στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Πλούσιες πηγές καλίου είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. σπανάκι, μπρόκολο), η πατάτα, η ντομάτα, τα μανιτάρια, η μπανάνα, τα σταφύλια, τα βατόμουρα, τα βερίκοκα και τα πορτοκάλια.
Άλλη χρήσιμη αλλαγή στην τρόπο ζωής είναι τα μικρά και συχνά γεύματα. Ένα μεγάλο γεύμα μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ορθοστατικής υπότασης και γι’ αυτό καλό είναι να αποφεύγεται.
Η φυσική δραστηριότητα μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της ορθοστατικής υπότασης. Είναι γνωστό ότι η άσκηση προάγει την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος και κατ’ επέκταση βελτιώνει τη ροή του αίματος. Ωστόσο, για ασθενείς που αντιμετωπίζουν σοβαρή ορθοστατική υπόταση, ενδέχεται η παρατεταμένη ορθοστασία κατά τη διάρκεια της άσκησης να εντείνει τα συμπτώματά τους. Οι ασθενείς αυτοί καλό είναι να προτιμήσουν είδη άσκησης που δεν απαιτούν ορθοστασία, όπως κολύμβηση ή ποδηλασία. Κατά τη διάρκεια της άσκησης, πρέπει να υπάρχει επαρκής πρόσληψη υγρών για πρόληψη της αφυδάτωσης. Επίσης, για τον ίδιο λόγο, θα πρέπει να αποφεύγεται η άσκηση σε θερμό περιβάλλον.
Σε πολλές περιπτώσεις που ο ασθενής δεν μπορεί να αποφύγει την παρατεταμένη ορθοστασία (π.χ. περπάτημα για ψώνια), συστήνεται να καταναλώσει προληπτικά 500 ml/υγρών (π.χ. 1 μπουκαλάκι νερό) μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα.
Τέλος, για του ασθενείς που εμφανίζουν ορθοστατική υπόταση όταν σηκώνονται από το κρεβατι μετά τον νυκτερινό ύπνο, συστήνεται κατανάλωση 500 ml/υγρών (π.χ. 2 ποτήρια νερού) πριν την έγερση. Επίσης, η καταναλώση καφέ μπορεί να βοηθήσει. Βοηθητικό είναι επίσης να ανυψώσουν το πάνω μέρος του κρεβατιού τους κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Βιβλιογραφικές Πηγές:
Figueroa JJ, Basford JR, Low PA. Preventing and treating orthostatic hypotension: As easy as A, B, C. Cleveland Clinic journal of medicine. 2010;77(5):298-306.
Shannon JR, Diedrich A, Biaggioni I, et al. Water drinking as a treatment for orthostatic syndromes. Am J Med. 2002;112:355–360.
Maule S, Papotti G, Naso D, Magnino C, Testa E, Veglio F. Orthostatic hypotension: evaluation and treatment. Cardiovasc Hematol Disord Drug Targets. 2007;7:63–70.
Claydon VE, Hainsworth R. Salt supplementation improves orthostatic cerebral and peripheral vascular control in patients with syncope. Hypertension. 2004;43:809–13.
Frisbie JH. Postural hypotension, hyponatremia, and salt and water intake: case reports. J Spinal Cord Med. 2004;27:133–37.
Phillip A. Low, Prevalence of orthostatic hypotension. Clin Auton Res. 2008 March; 18 (Suppl 1): 8–13. Published online 2008 March 27. doi: 10.1007/s10286-007-1001-3
Δρ. Mπάρδης Κων/νος : Eπιστημονικός Υπεύθυνος Nutrilab : Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου - Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής
Γκζά Αναστασία - Διαιτολόγος - Επιστημονικός ΣυναργάτηςNutrilab
Εργομετρικό Κέντρο Διατροφής & Άσκησης - Nutrilab
E-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Τηλ: 210 300 3535
Fax: 210 72 92 666
